Oosthoek Encyclopedie

Oosthoek's Uitgevers Mij. N.V (1916-1925)

Gepubliceerd op 31-01-2022

Vegetatiekunde

betekenis & definitie

v., (ook: fytocoenologie), de studie van de plantengroeperingen zoals zij op het land of in het water voorkomen, alsmede hun relaties tot het milieu.

De vegetatiekunde bestudeert vooral de vegetatie van -ecosystemen. De vegetatie is meestal een ingewikkeld en min of meer dynamisch geheel van planten, waarvan de aantallen, soortenrijkdom enz. bepaald worden door factoren als klimaat en bodem, aanwezigheid van dieren en mensen, allemaal factoren die in het verloop van de tijd aan veranderingen onderhevig zijn. De mens heeft de laatste millennia op de meeste continenten de vegetatie in meer of mindere mate beïnvloed, zodat allerlei overgangen zijn ontstaan van oorspronkelijke vegetaties, via min of meer natuurlijke vegetaties, tot zuivere cultuurlandschappen. Toch blijft het van belang de potentiële vegetatie te kennen.

De oudste richting in de vegetatiekunde, de formatiekunde, benadert de vegetatie globaal, als een geheel met een bepaald aanzien en een bepaalde structuur; hierbij bestudeert men de verschillende formaties (b.v. bos, struweel, heide, weide) en gaat hun ruimtelijke verspreiding na. Dit gaat ook geografen aan, omdat de vegetatie sterk landschapsbepalend is. Een meer analytische, floristische studie van de plantengemeenschappen (associatie, alliantie, coenon) die de vegetatie opbouwen, is de plantensociologie (of fytosociologie); hierbij gaat men uit van plantenindividuen en soorten, hun binding met de standplaats en met elkaar, hun komen en verdwijnen (climax, pioniersoort, successie). Formaties en associaties en hun ruimtelijke verspreiding worden aangeduid op vegetatiekaarten; deze zijn van groot belang voor een oordeelkundig gebruik van de bodem, syntaxonomie.

LITT. P.Birot, Les formations végétales du globe (1965); A.W.Küchler, Vegetation mapping (1967); J.Schmithüsen, Allgemeine Vegetationsgeographie (3e dr. 1968); V.Westhoff en A.J.den Held, Plantengemeenschappen in Nederland (3 dln. 1970); R. Tüxen (red.), Handbook of vegetation Science (1973); D.Mueller-Dombois en H.Ellenberg, Aims and methods of vegetation ecology (1974); H.N. Leys, Handl. ten behoeve van vegetatiekarteringen (1978).