v. (-en), 1. het stichten, grondvesten: kosten van — en verbouwing;
2. (recht) een door een rechtshandeling in het leven geroepen rechtspersoon, die geen leden kent en die beoogt met behulp van een daarvoor bestemd vermogen een in de statuten vermeld doel te verwezenlijken ⓔ;
3. godsdienstige of zedelijke verheffing.
ⓔ RECHT. Het doel van de stichting mag niet inhouden het doen van uitkeringen aan oprichters of aan hen die deel uitmaken van haar organen noch aan anderen, tenzij wat deze anderen betreft de uitkeringen een ideële of sociale strekking hebben. Deelnemers aan een pensioenfonds worden niet als leden beschouwd; uitkeringen aan oprichters of bestuurders die deelnemer zijn aan een pensioenfonds zijn geen verboden uitkeringen.
In Nederland moet een stichting op straffe van nietigheid worden opgericht bij notariële akte. Deze akte moet de statuten van de stichting bevatten. De statuten moeten inhouden de naam van de stichting (met het woord stichting als deel van de naam), het doel van de stichting, de wijze van benoeming van de bestuursleden, de gemeente waar zij haar zetel heeft. De bestuursleden zijn verplicht de stichting in te doen schrijven in het stichtingenregister. Zolang de inschrijving in het register nog niet heeft plaats gehad, is het bestuurslid dat voor de stichting heeft gehandeld, naast de stichting hoofdelijk voor die handeling aansprakelijk. De vertegenwoordigingsbevoegdheid voor de stichting kan in de statuten geregeld worden.
Bij gebreke daarvan vertegenwoordigt het gehele bestuur te zamen de stichting. De statuten van de stichting kunnen slechts gewijzigd worden als zij daartoe de mogelijkheid openen; de wijziging moet op straffe van nietigheid bij notariële akte tot stand komen. Het OM is bij ernstige twijfel of de wet of de statuten te goeder trouw worden nageleefd, dan wel het bestuur naar behoren wordt gevoerd, bevoegd aan het bestuur inlichtingen te vragen. De rechtbank kan een bestuurslid die iets doet of nalaat in strijd met de wet of de statuten dan wel zich schuldig maakt aan (financieel) wanbeheer ontslaan. De rechtbank kan ook wanneer het door de statuten voorgeschreven bestuur geheel of ten dele ontbreekt in de vervulling van de vacatures voorzien. De stichting kan ontbonden worden door een bestuursbesluit.
Zij kan ook ontbonden worden door de rechtbank, m.n. als het doel is het doen van verboden uitkeringen, als het vermogen ontoereikend is en zal blijven voor de verwezenlijking van het doel, als het doel bereikt is of niet meer bereikt kan worden en als de stichting leden kent. De stichting is wettelijk geregeld in de artt. 285-305 BW. Hiervan mag alleen worden afgeweken voor zover het uit die artikelen blijkt.
In België geeft de wet van 27.6.1921 (artt. 27-43), waarbij rechtspersoonlijkheid wordt verleend aan verenigingen van openbaar nut, aan een ieder het recht, onder goedkeuring van de regering, zijn goederen, geheel of gedeeltelijk, bij authentieke akte of bij olografisch testament te besteden aan het oprichten van een instelling van openbaar nut. In de praktijk zijn dat de instellingen die, buiten elke geldelijke winst, de verwezenlijking nastreven van een werk van menslievende, godsdienstige, wetenschappelijke, kunstzinnige of pedagogische aard. Het KB van goedkeuring bepaalt de uitvoeringsmaatregelen. De instelling geniet rechtspersoonlijkheid zodra haar statuten door de regering worden goedgekeurd. De verdere bepalingen komen in grote trekken met die in Nederland overeen. Beheerders van een stichting die blijk zouden gegeven hebben van nalatigheid, hun verplichtingen niet naleven, of over de goederen van de stichting zouden hebben beschikt in strijd met hun bestemming of met de openbare orde, kunnen door de rechtbank van eerste aanleg op vordering van het OM afgezet worden. Indien de stichting voortaan de diensten niet meer kan bewijzen waarvoor ze werd opgericht kan eveneens op vordering van het OM ontbinding van de stichting door de rechtbank worden uitgesproken.
