m. (-en, -s),
1. (ook: standerd), vaandel: zich onder iemand — scharen, (meestal fig.) zich bij een bepaalde partij of groepering aansluiten: veldteken van een bereden wapen; vlag b.v. gevoerd door een vorst of vorstin en de leden van zijn of haar huis; (marine) vierkante, aan de vluchtzijde ingesneden vlag; verenigingswimpel (e);
2. stok van een vaandel, banier of wimpel: de vaan hangt bij de neer;
3. (ook: stander, standerd) as, spil van een molenwiek of schijfloop; spil van een standerdmolen;
4. (ook: stander, standerd) een op een voet staande staaf, geschikt om iets te ondersteunen of om er iets aan op te hangen; gestel met voetstuk waarop iets rust: de — van een fiets;
5. wettig exemplaar van een eenheid van maat of gewicht, dat als blijvend model voor de grootte van de eenheid wordt bewaard; legger; slaper: van de meter;
6. vaststaand erkend voorbeeld of model; maatstaf, criterium: Cicero’s taal werd de — voorde humanisten;
7. (muntwezen) edel metaal dat tot wettelijke maatstaf van waarde is aangenomen: landen waar het goud — is;
8. muntregeling of muntstelsel waarin een edel metaal (goud of zilver) tot wettelijke maatstaf van waarde is aangenomen;
9. graad van hoedanigheid beschouwd als doel of als maat: tot — verheffen; voorts in samenst. met de betekenis: als norm aangenomen, normaal;
10. bepaalde hoeveelheid timmerhout (de grootte van deze maat wisselt) : een lading van 2000 gezaagd hout.
(e) De standaard is uit de →banier ontstaan en was oorspronkelijk qua vormgeving gelijk aan het wapen. De standaard was eigenlijk het persoonlijk teken van de vorst, een nationaal eresymbool. De naam standaard wordt ook wel gebruikt voor een onderscheidingsvlag. Ook de vlag, gebruikt door ambassadeurs, commissarissen, burgemeesters enz. wordt standaard genoemd, als symbool van een land, provincie, gemeente enz. Het doek is meestal vierkant, eventueel aan de vluchtzijde voorzien van uitwaaiende stroken en soms voorzien van franjes, singels met kwasten.
In België hebben alleen de artillerieen de cavalerie-eenheden een standaard of vaandel (0,8 x 0,8m). LITT. L.Lecleir, Emblemen en eervolle vermeldingen van de eenheden (1972).
