Oosthoek Encyclopedie

Oosthoek's Uitgevers Mij. N.V (1916-1925)

Gepubliceerd op 16-06-2020

spelen

betekenis & definitie

(speelde, heeft gespeeld),

1. plezier hebben, plezier maken, zich verlustigen;
2. (met betrekking tot kinderen) weinig aan regels gebonden ontspanningen: de kinderen ; ook van dieren: de poes speelt met haar jongen; spelend leren, zonder zich bijzonder in te spannen; met betrekking tot een aan vaste regels gebonden ontspanning: kaart, schaak
-; iemand in de kaart —; zijn bedoelingen in de hand werken; open kaart —, zo dat de tegenpartij in de kaarten kan zien; (fig.) rond voor iets uitkomen; zij — onder één hoedje, zij zijn het met elkaar eens; zij volgen dezelfde gedragslijn; in toepassing op kansspelen: grof -, om veel geld spelen; vals, eerlijk —; een gewaagd spel —, waarbij men veel kans heeft te verliezen;
3. doelloos en meestal uit verveling of verstrooidheid bezig zijn, vooral met iets dat men in de vingers houdt: hij zat in gedachten met zijn balpen te —;
4. lichtvaardig of naar zijn welbehagen omgaan, omspringen of te werk gaan: speel nooit met vuur, ga niet lichtzinnig met gevaarlijke zaken om; met zijn gezondheid —, die niet in acht nemen; met zijn leven —, roekeloos zijn leven wagen; bandeloos leven; hij laat niet met zich spelen, hij laat zich niet voor de gek houden; (van vrouwen gezegd) een man provoceren: Marion speelde met hem;
5. gebeurtenissen of een persoon in b.v. een toneelstuk voorstellen: de hoofdrol —; zij speelde die avond Mozart; (overdr.) stommetje —, zijn mond houden; de baas —; leentjebuur —;
6. muziek maken; tonen vóórtbrengen met behulp van een instrument: (op de) piano, (de) viool —; van het blad —; een muziekdoos laten —, in werking brengen; (fig.) op zijn poot —, opspelen, razen, tieren, wild tekeergaan;
7. zich bewegen of vertonen: de wijn speelt in het glas, tintelt, fonkelt; de wind speelt door het gebladerte, doet het ruisen; dat speelde mij door de geest, door het hoofd, ik dacht half en half daaraan;
8. behandelen volgens bepaalde aangenomen gedragslijn: het had anders gespeeld moeten worden.