[moest eertijds ’s nachts de vloot in voorgeschreven orde houden], m. (schouten-bijnacht, schout-bij-nachts), op één na laagste vlagofficiersrang bij de Ned. marine, overeenkomend met die van generaal-majoor bij landen luchtmacht. De term schout-bij-nacht is sinds 1603 in gebruik, eerst bij de koopvaardij, later ook bij de marine.
Aanvankelijk was het de benaming voor de commandant van de achterhoede, later ook voor een ondercommandant of voor de commandant van een kleiner aantal eenheden. De schout-bij-nacht is gerechtigd een eigen vlag te voeren (rechthoekig met de horizontale banen rood-wit-blauw; in het rood tegen de broeking twee witte sterren). Voor België commodore (hoogste rang bij de Zeemacht).
