[Fr.], o. (-s),
1. een voortdurend bijgehouden boek of een lijst, later ook een kaartsysteem, waarin aantekening wordt gehouden omtrent zaken of personen: registers van eigendomsovergangen; iets in een register optekenen; openbare registers, alle door ambtenaren ten algemenen nutte gehouden archieven; (hist.) officiële verzameling van gecollationeerde afschriften van oorkonden; de registers van de burgerlijke stand, boeken waarin bij de burgerlijke stand de geborenen, overledenen en gehuwden worden opgeschreven; geboorte-, sterf-en trouwregister; familieregister; koopmansboek waarin personen en rekeningen (alfabetisch) worden opgetekend; alfabetisch of systematisch gerangschikte inhoudsopgave van een boek: zaak-, namen-, woordregister; ook als afzonderlijk boekdeel bij grote werken; felicitatieregister: in de ontvangkamer lagen registers ter tekening;
2. ben. voor apparaten of onderdelen van apparaten waardoor iets geregistreerd wordt; (telefonie) gecentraliseerd apparaat in de telefooncentrale, dat de cijfers van de abonnee of van een ander register opneemt; verticaal telwerk van een boekhoudmachine; (computertechniek) speciaal geheugen;
3. (muziek) in de orgelbouw een rij pijpen van dezelfde vorm en mensuur, die men door middel van een registerknop of -schuif in en uit kan schakelen; ook aanduiding voor een snarenkoor op het clavecimbel, dat met een knop of hendel in-en uitgeschakeld kan worden, verder aanduiding voor een gebied van tonen met hetzelfde timbre op één instrument of binnen één stemsoort: het chalumeau-register van de klarinet, het borstregister van een zanger; (fig.) al de registers uithalen of (open)trekken, zijn stem zo luid mogelijk verheffen;
4. deel van de toonomvang van een instrument: het lage, het midden en het hoge register van de klarinet; reeks tonen met een eigen klankkarakter die bij een bepaald gebruik van de stembanden kunnen worden voortgebracht: de voornaamste registers zijn het borstregister en het kopregister; (bij uitbreiding) reeks tonen die kunnen worden voortgebracht; ook wel in toepassing op een kleurengamma;
5. (boekdrukkerij) het overeenstemmen in de bladspiegel van schoon-en weerdruk: houden; bij meerkleurendruk: het goed op elkaar passen van de afzonderlijke kleurgangen.
COMPUTERTECHNIEK
Een register is een speciale geheugenplaats waarvan de capaciteit in het algemeen één woord bedraagt (een woord is een gegevenseenheid, welke als een geheel wordt behandeld). Een register heeft vaak specifieke eigenschappen aangaande het gebruik gedurende rekenkundige en/of logische operaties. In sommige computers kunnen rekenkundige operaties b.v. alleen worden uitgevoerd als ten minste één operand is opgeslagen in een speciaal register, de accumulator. Een computer kan verschillende registers hebben die elk ontworpen zijn voor een bepaald doel, b.v. programmaregister, instructieregister, in-en uitvoerregisters en de accumulator, computer, geheugen.
TELEFONIE
Het register gebruikt alle, of een deel van de ontvangen cijfers om de kiestrappen in te stellen en zal de rest weer uitzenden naar een register in een volgende centrale. Het uitzenden kan in een andere code geschieden dan het ontvangen. Doordat het register gedurende een kort deel van de verbindingstijd zijn functie behoeft te verrichten, kan het aantal ervan naar verhouding gering zijn. LITT. D.v.Hemert en J.Kuin, Automatische telefonie (1968).
