v. (-en),
1. het regelen; schikking in verschillende opvattingen: de van de geldzaken; de regeling van het verkeer; met de regeling van iets belast zijn; de regeling van de druk, van de vochtigheid; automatische regeling;
2. bepaling, vaststelling en vandaar geheel van voorschriften: de regeling van de spelling;
3. schikking waardoor bepaalde aangelegenheden afgedaan kunnen worden of het vereiste verloop krijgen: een regeling treffen.
Men spreekt in de meet-en regeltechniek van regeling als de te regelen grootheden gemeten worden, vervolgens vergeleken met een gewenste waarde om, als er verschillen of afwijkingen bestaan, in het proces in te grijpen met het doel, de afwijkingen teniet te doen of te reduceren.
Uit het bijgaande blokschema (afb. 1) van een geregeld proces blijkt dat de regelkring behalve het te regelen proces minimaal drie instrumenten bevat nl. een meetorgaanzender, een regelaar en een corrigerend orgaan (meestal een regelklep).
Bij regeling is er sprake van terugkoppeling (feedback) van de te regelen grootheid via de regelaar. Door negatief terugkoppelen (zgn. tegenkoppelen) wordt de invloed van de storingen op de te regelen grootheid tegengewerkt. Een positieve terugkoppeling heet meekoppeling en brengt de stabiliteit van het regelsysteem in gevaar. Als de regelaar van het AAN/UIT-type is, wordt de regeling een aan/uit-of tweestandenregeling genoemd. In het geval dat het regelaaruitgangssignaal niet twee maar drie of meer discrete waarden kan aannemen wordt het een drieof meerstandenregeling.
Direct digital control (DDC) is de regeling van een proces met behulp van een digitale procescomputer in plaats van een of meer conventionele regelaars. Een stabiliserende regeling is een regeling waarbij de regelaar of computer een constante gewenste waarde wordt aangeboden. De regeling moet er dan voor zorgen dat de te regelen grootheid op dezelfde constante waarde wordt gehouden ondanks op het proces inwerkende storingen.
Een volg-of servoregeling is een regeling waarbij de regelaar of computer een volgens plan in de tijd verlopende gewenste waarde wordt aangeboden. De regeling moet er dan voor zorgen dat de te regelen grootheid de variërende gewenste waarde zo goed mogelijk volgt.
Bij een programmaregeling wordt de te regelen grootheid volgens een vooraf opgesteld programma of patroon gestuurd door een programmaregelaar. Programmaregelingen worden vaak toegepast bij het laden en opstarten van processen zoals die o.a. bij chemische bedrijven en hoogovens voorkomen.
Een verhoudingsregeling wordt toegepast als b.v. twee materiestromen (flows) in een bepaalde verhouding gemengd moeten worden . Anticiperende regeling of voorwaartse regeling (feed forward). De regeling van traag reagerende processen is vaak onbevredigend omdat de correctie op de storing via de terugkoppeling te lang uit-of achterblijft. In vele gevallen wordt de regeling dan uitgebreid met een voorwaartse schakeling. Deze combinatie heet dan storingscompensatieschakeling. Cascaderegeling, ook wel meester-slaafregeling (master/slave) genoemd. Wanneer het te regelen proces een traag en een snel procesdeel bevat, kan een cascaderegelingvoordelen hebben ten opzichte van een normale regeling.
Een back-up regeling is een hulpregeling die in een standby-of wachttoestand verkeert om onmiddellijk de regeling van een of meer belangrijke procesgrootheden over te nemen van b.v. een falende procescomputer in geval van direct digital control.
