[Fr., nieuwe golf], stroming in de Franse filmkunst aan het eind van de jaren vijftig. (Sindsdien is de term new wave ook in de filmgeschiedenis van andere landen toegepast). Aan de basis van de beweging in Frankrijk lag een aantal critici van het filmblad Cahiers du Cinéma, onder aanvoering van de theoreticus André Bazin.
De groep, bestaande uit o.a. F.Truffaut, J.L.Godard, J.Rivette, C.Chabrol, verzette zich tegen het keurig gemaakte, maar smakeloze nationale filmprodukt en ijverde voor een persoonlijker stijl van filmen. De Amerikaanse cinema (en Alfred Hitchock in het bijzonder) was het grote voorbeeld. Van de Europeanen konden alleen J.Renoir, R.Rossellini en R. Bresson hun goedkeuring wegdragen. In 1959 probeerden deze critici hun ‘auteur-theorie’, waarin de signatuur van de filmer duidelijk uit diende te komen, in praktijk te brengen: Le beau Serge (Chabrol), Les quatre cents coups (Truffaut), A bout de souffle (Godard), en Hiroshima mon amour (A.
Resnais) waren het succesvolle resultaat. Daardoor werd een gunstig klimaat gecreëerd voor nieuwe individualistische filmers als L.Malle, R.Vadim, A. Varda, E.Rohmer en Jacques Doniol-Valcroze. Gegeven de nadruk op de persoonlijke stijl, was de nouvelle vague geen hechte beweging met b.v. strakke esthetische principes. Grove herkenningspunten zijn de goedkope produktiewijze, de zeer vrije cameravoering en de voorkeur voor buitenlokaties boven studiowerk. Sociaal engagement werd door m.n.
Chabrol en Truffaut met klem afgewezen. Alleen bij Godard vond een toenemende politisering plaats, die in Cannes (mei 1968) tot een heftig culminatiepunt kwam: hij veroordeelde de auteursfilms voor de bourgeoisie en pleitte voor uitsluitend politieke films, gemaakt door filmcollectieven. De andere nouvelle-vaguefilmers werden, voorzover hun films succesvol bleken, al in het begin van de jaren zestig bij de ‘normale’ commerciële filmproduktie ingelijfd. Niettemin is de nouvelle vague als verfrissende beweging van internationale betekenis geweest.
LITT. Cahiers du Cinéma, 1138 (1962); R.Armes, French cinema, the personal style (1966); A.G.van Deelen, Sinds Godard (diss. 1969).
