intercontinentale binnenzee tussen Europa, Azië en Afrika, 2505000 km2, grootste diepte 4632 m (in de Ionische Zee bij Kaap Matapan). De nauwe Straat van Gibraltar vormt de verbinding met de Atlantische Oceaan.
Men deelt de Middellandse Zee in vier bekkens in (van west naar oost): Balearisch Bekken, Tyrrheens Bekken, Ionisch Bekken en Levantijns Bekken. In de Middellandse Zee onderscheidt men een aantal afzonderlijke zeegebieden: de Tyrrheense Zee, de Adriatische Zee, de Ionische Zee en de Egeïsche Zee. Door de geringe neerslag en rivierwatertoevoer en door de hoge verdamping heeft de Middellandse Zee een hoog zoutgehalte: behalve ten oosten van Gibraltar en in de Adriatische en Egeïsche Zee overal hoger dan 37 %o. De oppervlaktetemperatuur in het noordwesten varieert tussen 10—25 °C, in het zuidoosten tussen 15—28 °C. Door de Straat van Gibraltar stroomt Atlantisch water de Middellandse Zee binnen, terwijl hieronder water van grotere dichtheid uit de Middellandse Zee naar buiten vloeit. Dit water is tot ver op de oceaan te herkennen aan de naar verhouding hoge temperatuur en zoutgehalte.
De stroming van de Middellandse Zee wordt vooral bepaald door de wind. In het algemeen is er een circulatie tegen de wijzers van de klok in. Belangrijke getijverschillen vindt men o.a. bij Gibraltar en in de Adriatische Zee (resp. tot 1,2 m en 0,75 m), voor het overige zijn deze verschillen gering. Plaatselijk, zoals in de Straat van Messina, komen wel sterke getijstromen voor. In het gebied van de Middellandse Zee wisselt het klimaat sterk. Op vele plaatsen komen opvallende winden voor, die vaak een speciale naam hebben.
Bekend zijn o.a. de bom in de Adriatische Zee, de levanter in de Straat van Gibraltar, de mistral bij Zuid-Frankrijk en in de Golfe du Lion, en de sirocco, die in het hele Middellandse-Zeegebied kan voorkomen. Langs de Middellandse Zee liggen diverse oorden die bij toeristen sterk in trek zijn door het gunstige klimaat en het warme zeewater.De Middellandse Zee bevat ruim 400 soorten vis (schol, baars, tonijn, sardines, ansjovis), verder dolfijnen en robben. Voor de natuurlijke plantengroei onderscheidt men een mediterrane flora en vegetatie.
GESCHIEDENIS. De Middellandse Zee was reeds in zeer oude tijden en in de antieke tijd van grote betekenis. Het Middellandse-Zeegebied heeft verscheidene beschavingen gekend, zoals de Egyptische, de Babylonisch-Assyrische, alsook de Griekse en Romeinse cultuur.
In 1869 werd de zee door de opening van het Suezkanaal de verbindende schakel tussen Atlantische en lndische Oceaan. Na de Tweede Wereldoorlog werd de Middellandse Zee raakvlak van de grote politieke stromingen van communisme, Arabisch en Israëlisch nationalisme en westerse belangen. De grote Engels-Franse invloed (Gibraltar, Malta, Cyprus, Algerije) is vervangen door de Amerikaanse invloedssfeer en die van de USSR. Als tegenwicht voor de toenemende kracht van de Sovjetvloot in de Middellandse Zee heeft de VS de Zesde Vloot permanent in de Middellandse Zee gestationeerd.
LITT. H.Markgraaf, Klimatologie des Mittelmeeres (2 dln. 1961—63); D.S.Walker, The Mediterranean lands (1965); W.Luther en K.Fichter, Die Unterwasserfauna der Mittelmeerküsten (1967); J.M.Houston, Western Mediterranean World (1967); C.von Imhoff, Duell im Mittelmeer (1968).
