o. (-s),
1. vaste ligplaats van de in het veld levende viervoetige dieren, m.n. van hazen en herten: een dier op (in) het vangen, schieten is niet eervol voor een jager;
2. krijgsmacht te land: een leger op de been brengen; een leger in slagorde scharen; m.n. de verenigde strijdmacht die onder één bevelhebber op het terrein van de oorlog werkzaam moet optreden: het zevende Amerikaanse leger; vliegend dat erop ingericht is om zich snel te verplaatsen; de gehele krijgsmacht te land van een staat (tegenover vloot): bij het heersten vele misstanden;
3. een op militaire leest geschoeide organisatie (Leger des Heils);
4. (fig.) grote menigte: een van sprinkhanen.
Het leger in engere zin is een bepaalde groepering tactische en logistieke eenheden waarvan de sterkte veelal wisselt naar de opdracht die de legercommandant heeft gekregen. Sommige legers kunnen betrekkelijk klein zijn, maar omdat ze optreden in een min of meer geïsoleerde omgeving toch als leger worden aangemerkt, b.v. expeditielegers. In de moderne opvatting bestaan bij de meeste Westeuropese staten de legers uit 2—4 legerkorpsen gesteund door legertroepen. De legertroepen bestaan m.n. uit verzorgende eenheden. Bij de verschillende landen ligt aan de legerorganisatie een verschillend legervormingssysteem ten grondslag. Men onderscheidt :
1. het parate of staande leger dat uit vrijwilligers bestaat en permanent op de been is;
2. het militie-leger, een vorm van (eenvoudige) volksbewapening, waarbij de tijd voor eerste oefening kort is, later gevolgd door korte herhalingsoefeningen;
3. het kaderleger, waarbij het kader permanent aanwezig is. Dit kader dient voor de instructie van de eenvoudige functies en treedt in oorlogstijd op als hiërarchieke commandanten van de in massa opgeroepen mobilisanten. In Ned. en Belg. kent men de mengvorm kader-militie-leger. legergroep.
De interne structuur van het leger staat gewoonlijk in nauwe relatie tot de omringende samenleving. Of het verschil tussen de militaire rangen geaccentueerd wordt of niet, vormt meestal een afspiegeling van de verhoudingen in de maatschappij.
LITT. S.van der Laan, De militaire organisatie (1967).
