(klopte, heeft geklopt), I (onoverg.)
1. een (niet te harde) slag of, gewoonlijk, een reeks van onmiddellijk op elkaar volgende, hoorbare, resonnerende slagen geven (op of tegen iets): de loodgieter klopt op het lood om het effen te maken; (overdr.) een kloppend geluid; het — van een motor, gebrek daarin veroorzaakt door te vroege ontploffing van het gasmengsel in de cilinders (e); (spiritisme) kloppende geesten; de tafel begon te —; (van konijnen) het achterlijf oplichten en laten neerploffen;
2. (hoorbaar) op iets slaan om er de aandacht op te vestigen: hier, en hij klopte op zijn tas, hier heb ik ze; m.n. op een deur of venster kloppen als teken dat men wenst binnen te komen, of om iemand die binnen is te waarschuwen of te wekken, tikken: klop maar even op de deur; wie klopt daar?; binnen zonder —, men hoeft niet eerst te kloppen om binnen te mogen gaan; (spr.) aan een dovemans deur geen gehoor vinden; (schijnbaar overg.) iemand —, door op zijn deur te kloppen, wekken; iemand op de rug, op de schouder —, teken van bemoediging, tevredenheid e.d.;
3. door de genoemde handeling iets in een toestand of op een plaats brengen: de as van zijn sigaar, de bast van een tak —; iemand geld uit zijn zak —, het van hem weten los te krijgen, het hem afzetten;
4. (van het hart) zich met hoorbare en (objectief of subjectief) voelbare slagen regelmatig samentrekken en weer ontspannen: zijn hart heeft opgehouden te —, hij is gestorven; (fig.) hier klopt het hart van de stad, is het centrum van het bedrijfsleven; aandoeningen doen het hart sneller of sterker —, ook alleen kloppen gezegd; vandaar met kloppend hart, vol spanning; het hart klopt in de keel; bij uitbreiding ook gezegd van aderen en lichaamsdelen waarin men het bloed (subjectief) voelt bewegen, pulseren: een zwerende vinger klopt; kloppende hoofdpijn;
5. (van honden) paren, coire;
6. overeenkomen, overeenstemming vertonen, sluiten: de boeken moeten —; dat klopt met wat hij gezegd heeft; de cijfers — met elkaar; dat klopt niet, is niet in orde;
7. (gew.) hij klopt ze, hij knijpt ’m, hij is bang;
II.
(overg.)
1. (hoorbare) slagen geven op; m.n. bij allerlei technische bewerkingen; (boekdrukkunst) een vorm —, gelijkkloppen, zodat geen van de letters boven of buiten de andere uitsteekt; leder —; hennep, linnen , beuken, om het zacht te maken; matten, kleren , erop slaan om ze van stof te zuiveren;
2. door slaan in kleinere stukken verdelen, verbrijzelen: keien, cokes —; eieren , klutsen; eiwit, room —, door er snel in te slaan ze tot een schuimige massa maken;
3. (gemeenz.) verslaan, overwinnen: de Noor probeerde zijn tegenstander te ; de liberalen zijn geklopt;
4. wacht —, wachtdienst doen, wachtlopen; dienst —, te veel ijver aan den dag leggen, m.n. gezegd van politiefunctionarissen en militairen;
5. (gew.) werken, dienst doen: uren
(e) Het kloppen van een motor ontstaat door een plaatselijke verbranding van gassen in dat deel van de cilinder dat nog niet door het vlamfront is bereikt. Dit voor het vlamfront liggende gas wordt zodanig samengedrukt en verhit door het opdringende vlamfront, dat de zelfontbrandingstemperatuur van dit gas al wordt bereikt alvorens het vlamfront daar arriveert en het gas ontsteekt. Er ontstaat een ongewenste drukpiek met kans op beschadiging van de motor als geen tegenmaatregelen worden genomen. Het optreden van kloppen maakt het onmogelijk de compressie van een motor op te voeren en zo het vermogen en nuttig effect van de motor te vergroten. Door wijziging van de vorm van de verbrandingsruimte en van de instelling van de ontsteking kan het verschijnsel beperkt worden. Door het gebruik van brandstoffen met hoge zelfontbrandingstemperatuur, zgn. klopvaste benzine, kan het ontstaan van kloppen worden voorkomen.
Het kan ook worden tegengegaan door het toevoegen van →antiklopadditieven. Tegen het toepassen van additieven rijzen steeds meer bezwaren, vanwege de luchtvervuiling door loodverbindingen die de verbrandingsprodukten van het additief in de atmosfeer brengen. →klopvastheid.
