gravin van HOLLAND, ZEELAND en HENEGOUWEN (1417-33), *(ged. 16. 7.)1401 Le Quesnoy, †8—9.10.1436 slot Teylingen (bij Sassenheim); enig kind van graaf Willem VI van Holland, Zeeland en Henegouwen en Margareta van Bourgondië. Jakoba huwde in 1415 de Franse kroonprins Jan van Touraine, die in 1417 overleed.
Jakoba volgde haar vader op en huwde in 1418 met pauselijke dispensatie haar neef Jan IV van Brabant. Jakobas oom, Jan van Beieren, eiste intussen dat zij hem als voogd en ruwaard zou erkennen. Hij kreeg steun van de Kabeljauwen (⟶Hoekse en Kabeljauwse twisten) en van keizer Sigismund. Deze bewoog de paus tot herroeping van de dispensatie en beleende Jan van Beieren met Jakobas landen. In 1419 werd de strijd door bemiddeling van Filips de Goede van Bourgondië beslecht (Verdrag van Woudrichem). Jan van Beieren kreeg een aanzienlijk deel van het zuiden van Holland in erfleen (Rotterdam, Dordrecht, Gorinchem en Leerdam); hij zou vijf jaar lang met Jan IV van Brabant de regering in Holland, Zeeland en Henegouwen voeren, een grote som geld krijgen en Jakoba, indien zij kinderloos stierf, opvolgen.Jan IV kon echter zijn geldelijke verplichtingen niet nakomen en verpandde in 1420 Holland en Zeeland voor twaalf jaar aan Jan van Beieren. Jakoba aanvaardde dit niet, verklaarde in 1421 haar huwelijk ongeldig, week uit naar Engeland en huwde daar in 1422 Humphrey van Gloucester. In 1424 bond zij samen met Humphrey in Henegouwen de strijd aan tegen Jan IV, die gesteund werd door Filips de Goede. Humphrey liet haar in de steek, waarna zij zich in 1425 overgaf aan Filips, die haar te Gent gevangenzette. Jan van Beieren stierf en liet zijn rechten op Holland, Zeeland en Henegouwen na aan Filips, terwijl Jan IV zich als graaf van Holland en Zeeland bleef beschouwen. De Hoeken verzetten zich, waarna Jan IV Filips tot ruwaard van Holland en Zeeland benoemde.
Jakoba ontsnapte en hield de strijd drie jaar vol in de vestingdriehoek Gouda— Oudewater-Schoonhoven (1425 -28). In 1428 moest zij capituleren en werd de Zoen van Delft (⟶Delft, Zoen van) tussen haar en Filips gesloten.
Door haar huwelijk met Frank van Borsele schond zij in 1432 dit verdrag en moest zij in 1433 algehele afstand doen van haar graafschappen aan Filips. Zij behield enkele heerlijkheden en inkomsten. Zij trok zich terug op het slot Teylingen en stierf aan tuberculose.
LITT. H.P.H.Jansen, Jacoba van Beieren (1967).
