[→Lat.], bn. en bw., 1. niet in overeenstemming met de rede; 2. niet vatbaar voor redelijke argumentering); 3. principieel niet te vatten.
(e) Het gedrag van de mens is onder invloed van emoties vaak irrationeel in de beide eerste betekenissen, althans op het eerste gezicht. Redelijke argumenten zijn dan niet in staat iemand tot een andere handelwijze te brengen, zelfs al ziet hij de juistheid van die argumenten in. Intussen tracht de moderne psychologie dit irrationele gedrag tot een begrijpbaar geheel te maken door de wezenlijke (onbewuste) drijfveren bloot te leggen. Deze blijken altijd samen te hangen met onverwerkte of onjuist verwerkte frustraties, die hun werkingssfeer behouden, al zijn de wegen waarlangs dit plaatsvindt, op het oog niet herkenbaar als onderdelen van een samenhangend geheel. Met deze opvatting wijst de moderne psychologie principieel de derde betekenis af.
