o. (-en),
1. zwaarte, grootte van de zwaartekracht die op een lichaam werkt (e): het heeft een — van 2 kg; dat handschrift is zijn — in goud waard, het is uiterst kostbaar; die waar wordt bij het — verkocht, in afgewogen hoeveelheden; het dode — van een wagen, een schip, ongerekend de lading; (ook) de emballage; (handel) goed —, iets meer dan strikt verlangd wordt, doorslag; je krijgt daar je — niet (in een winkel), niet het volle gewicht dat men verlangt; (natuurkunde) soortelijk of specifiek —, de verhouding tussen het gewicht van een stof en die van een gelijk volume water;
2. last: hij ging er met zijn hele — aan hangen; de plank boog door onder het —; (spr.) kleine willen dragen grote gewichten weg, men kan veel, als men maar wil; (fig.) zij ging gebogen onder het — van de smart; het — van de jaren, de ouderdom;
3. metalen of stenen voorwerp dat een bepaalde zwaarte heeft en dat men gebruikt om de zwaarte van andere voorwerpen te bepalen: maten en gewichten; een — van 25kg; (fig.) hij werpt zijn — in de schaal, doet zijn invloed gelden ; dat legt — in de schaal, heeft veel invloed, is van belang;
4. zwaar voorwerp door welks zwaarte men andere lichamen in beweging brengt: het — van een deur, waardoor deze dichtvalt;
5. gewichtigheid, belang: hij is doordrongen van het — van de zaak; zijn antwoord is van het hoogste —; een man (een persoon) van —, iemand van invloed, van gezag; een zaak (een punt) van —, iets belangrijks; — aan iets hechten, waarde hechten, belang toekennen aan iets.
(e) Het gewicht (G), de kracht waarmee een lichaam door de aarde wordt aangetrokken, wordt gegeven door de formule G = mg, waar m de massa van het lichaam voorstelt en g de versnelling van de zwaartekracht. Gewicht mag niet verward worden met massa; de massa van een zelfde lichaam heeft overal dezelfde waarde, maar zijn gewicht is afhankelijk van zijn plaats ten opzichte van de aarde. Zou een lichaam volledig aan de zwaartekracht kunnen worden onttrokken, dan zou zijn gewicht nul zijn, maar zijn massa zou dezelfde gebleven zijn.
Het gewicht van een lichaam nabij de evenaar is ca. 0,3 % kleiner dan nabij de polen. Hiervoor zijn twee redenen aan te geven:
1. ten gevolge van de afplatting van de aarde is de afstand tot het middelpunt van de aarde aan de evenaar groter dan aan de polen;
2. door de draaiing van de aarde om haar as ondergaat een lichaam aan de evenaar een centrifugale kracht die de zwaartekracht tegenwerkt, waardoor datgene wat wij als gewicht waarnemen kleiner is. ➝zwaartekracht.
