Oosthoek Encyclopedie

Oosthoek's Uitgevers Mij. N.V (1916-1925)

Gepubliceerd op 29-06-2020

galerij

betekenis & definitie

(waarnaast de verbastering: gaanderij), v. (-en),

1. lange overdekte gang, met of zonder zuilen en bogen, buiten langs of door een gebouw lopende, zuilengang; arcadenreeks (→arcade); overwelfde gang in een gebouw; omloop of gang aan de buitenzijde van een toren, trans; (in de tropen) veranda, open hal om een huis; reeks winkels met ervoor een overdekte loopgang;
2. omloop, verheven tribune in een openbaar gebouw, kerk, schouwburg, enz. gewoonlijk van een borstwering voorzien of door een zuilengang afgeschoten; m.n. de hoogste en goedkoopste plaatsen in een schouwburg; (metonymisch) het publiek op die plaats; vandaar: voor de –, erop berekend om indruk te maken op degenen die goedkope plaatsen hebben;
3. (langwerpige) museumof tentoonstellingszaal, m.n. voor schilderijen en beeldhouwwerken: de galerijen van het Louvre; (fig.) drukof plaatwerk met gravures, etsen, foto’s enz. voor de afbeelding van de schatten van een galerij van kunstwerken of wat als zodanig gedacht wordt: – van meesterstukken van de Nederlandse schilderschool;
4. (scheepsbouw) de meestal rijkversierde achteruitbouw op 17een 18e-eeuwse schepen, waarin veelal de toiletten van de staf waren ondergebracht; soms nog gebruikt voor de toiletgelegenheid van officieren en adelborsten;
5. (vestingbouw) overdekte gemetselde gang, aan de buitenboord van een droge gracht aangelegd en van schietgaten voorzien; ook gemeenschapsgalerij genoemd; onderaardse gang; (mijnbouw) horizontale mijngang waarvan de lengte veel groter is dan de dwarse afmetingen, meer bepaald: de gangen die evenwijdig met de strekking van lagen of aders liggen, zodat zij over de gehele lengte dezelfde bank blijven volgen (e);
6. ringvormig gedeelte om de brander van een lamp voor het dragen van het glas;
7. (leerlooierij) rek aan de latten waaraan het leer voor het drogen wordt opgehangen.

(e) Naar gelang van de ligging van de galerij ten opzichte van de afzetting onderscheidt men: steengalerij, in de steriele zones gedreven, en galerij in de laag, waaronder niveau-galerij die de kronkelende hoogtelijnen van de afzetting nauwkeurig volgt (spoorvervoer), en galerijen in directie, die rechtlijnig verlopen (bandtransport) en de strekking van de lagen benaderend volgen, met lichte stijgingen en dalingen. De galerijen dienen voor allerlei doeleinden, en hun dwarsdoorsnede wordt bepaald naar de bestemming: voor de doorgang van mensen en voertuigen, of van stationaire vervoermiddelen (transporteurs), of van de ventilatielucht.