[Lat. emittere, uitzenden, uitgeven], v. (-s), het uit doen gaan, uitzending; m.n.
1. uitgifte van aandelen, obligaties en schuldbrieven door vennootschappen of publiekrechtelijke lichamen, b.v. de staat ;
2. (natuurwetenschappen) uitzending van kleine deeltjes ;
3. uitstoot van gassen en stof naar de lucht, de lozing van afvalwater op het oppervlaktewater.
ECONOMIE
Emissie in Nederland kan openbaar of, al of niet via tussenpersonen, onderhands zijn. De openbare emissie, een beroep op de open kapitaalmarkt, wordt aangekondigd in een prospectus; hierin wordt een overzicht gegeven van de financiële positie van de geldvragende onderneming of instelling, worden de emissievoorwaarden vermeld en de wijze waarop kan worden deelgenomen. Meestal vinden emissies plaats door bemiddeling van een emissiekantoor (bank, bankier, commissionair in effecten). Het komt ook voor dat een bank of een groep van banken (emissiesyndicaat) de gehele emissie overneemt en de inschrijving dan voor eigen risico openstelt. De geldvragende onderneming of instelling moet in dat geval weliswaar genoegen nemen met een iets lagere koers (het verschil tussen overnemingskoers, niet lager dan 94 %, en aanbiedingskoers vormt de beloning voor de emittent of het consortium), maar loopt zelf geen risico ten aanzien van het welslagen of het mislukken van de emissie.
Openbare emissies kunnen zijn: gedwongen, semigedwongen, vrij of met recht van voorkeur. Slechts de overheid kan een gedwongen of een semi-gedwongen emissie uitgeven. Bij vrije emissie hebben alle inschrijvers gelijke rechten en gelijke kansen. Soms wordt aan aandeel- of obligatiehouders een recht van voorkeur toegekend bij een nieuwe emissie.
De emissiekoers zal bij een onderhandse plaatsing van aandelen de beurskoers veelal benaderen; bij een openbare emissie van aandelen kan dit soms eveneens het geval zijn (b.v. in de VS en bij in de VS genoteerde niet-Amerikaanse fondsen), maar meestal zal de emissiekoers beneden de beurskoers liggen en de emissie a pari of met een agio kunnen plaatsvinden, in welk geval oude aandeelhouders in hun claimrecht een compensatie ontvangen. De neiging bestaat echter tegenwoordig in Nederland om nieuwe aandelen uit te geven tegen een koers die zo dicht mogelijk bij die van de oude aandelen ligt, waardoor weliswaar de claim minder waard is, maar de nieuwe aandeelhouders een agio betalen, waardoor de agioreserve versterkt wordt, waaruit naderhand fiscaal niet-belaste uitkeringen in aandelen kunnen worden gedaan. Na de inschrijvingsdatum vindt de toewijzing van beschikbare stukken aan de inschrijvers plaats. Bij een emissie met recht van voorkeur worden alle inschrijvingen toegewezen; zijn de inschrijvingen geringer dan het beschikbare bedrag en werd dus niet ten volle van het claimrecht gebruik gemaakt, dan is de emissie mislukt.
Bij een vrije emissie ontvangen alle inschrijvers ten volle het gevraagde bedrag als het totaal ingeschreven bedrag niet groter is dan het beschikbare bedrag. Overtreffen de inschrijvingen echter het beschikbare bedrag (de emissie is dan ‘overtekend’) dan zal pondspondsgewijze (d.w.z. in evenredigheid van de grootte van ieders inschrijving) dan wel systematische (bij uitdrukkelijk voorbehoud van het recht bepaalde inschrijvingen geheel of gedeeltelijk niet in aanmerking te nemen) toewijzing plaatsvinden. Bij toewijzing op inschrijvingen op staatsleningen in Nederland wordt bij overtekening aan elke inschrijvende instelling hetzelfde percentage van het ingeschreven bedrag toegewezen.
Wanneer gegadigden verwachten dat de emissie overtekend zal worden, zullen zij hun inschrijvingen verhogen (majoreren). Een te verwachten overtekening leidt tot een nog grotere overtekening, waardoor het ingeschreven bedrag soms in geen verhouding tot het aangeboden bedrag staat. Zo werd in 1964 op een 5,25 % Ned. staatslening ad f200 mln. voor f 170 mrd., in 1966 op eveneens f200 mln. 7 % Ned. staatslening voor f367 mrd. ingeschreven. Naast de bonafide inschrijvers zijn er ook premiejagers of agiojagers (Du. Konzertzeichner), die inschrijven in de hoop stukken te verkrijgen die zij op korte termijn met winst kunnen verkopen. Door te sterke majorering of premiejagerij kan na de toewijzing een groot aanbod loskomen, hetgeen tot een koersdaling beneden de emissiekoers kan leiden.
De gebreken van een emissie met inschrijving tegen vaste koers zouden worden weggenomen door een inschrijving tegen variabele koersen, het zgn. tendersysteem, waarbij de inschrijvers zelf de koers dienen op te geven die zij ten hoogste willen betalen. Geaccepteerd worden alle inschrijvingen vanaf de hoogste koers, totdat het aangeboden bedrag voltekend is (uiteraard met inachtneming van een gestelde minimumkoers), waarna de toewijzing aan alle geaccepteerde inschrijvingen geschiedt tegen de koers van de laagst aangenomen inschrijving (gunningskoers). De Ned. Staat heeft dit systeem, dat in de VS en Canadao.a. zeer gebruikelijk is, in 1967, 1968 en de laatste jaren toegepast. Eveneens remmend op majoreren werkt de o.a. in Groot-Brittannië en België gebruikelijke methode om inschrijvers te verplichten bij het indienen van de inschrijvingsbiljetten een bepaald percentage van het ingeschreven nominale bedrag te storten, of een eventueel door de geldvrager gemaakt voorbehoud het aangeboden bedrag te verhogen. Een ander middel om premiejagerij tegen te gaan is de emissie met blokkeerverplichting, waardoor inschrijvers zich verplichten de stukken gedurende een bepaalde tijd niet te verhandelen.
In België is de openbare uitgifte van aandelen en obligaties van vennootschappen onderworpen aan het toezicht van de Bankcommissie, evenals de doorlopende openbare uitgiften van kasbons en obligaties, b.v. door financiële instellingen. De Bankcommissie is gemachtigd de emissie te verdagen, indien de toestand van de kapitaalmarkt of het algemeen belang zulks vereist (ten hoogste gedurende een periode van drie maanden). De minister van Financiën kan, op verzoek van de Bankcommissie, aan de noteringscomités van de beurzen verbieden de effecten, die tegen haar advies zouden zijn uitgegeven, in de beursnotering op te nemen. De regeling is ook van toepassing op buitenlandse vennootschappen die in België effecten openbaar emitteren; zelfs Belg. vennootschappen die effecten in het buitenland uitgeven, moeten hiervan de Bankcommissie in kennis stellen. Het KB van 12. 11.1969 bepaalt nader het openbaar karakter van het aantrekken van spaargelden en van de uitgifte of het opnemen van fondsen en de omstandigheden die de publieke aard bepalen. Openbare emissies van overheidsobligaties geschieden in samenwerking tussen staat en parastatale instellingen die, wat betreft de leningen die zij binnen de perken van hun statuut mogen aangaan, onderworpen zijn aan de toestemming van de voogdijminister en van de minister van Financiën.
De omvang van hun emissies is over het algemeen begrensd tot een veelvoud van het kapitaal en de reserves van elke instelling. De grens kan evenwel bij KB worden verhoogd.
LITT. S.Brouwer, Beurs en effectenhandel (1966); J.v.d.Woud, Effecten (1966); F.R. Vanes en A.Verheirstraeten, De gelden kapitaalmarkt II (1973).
ELEKTRONIKA
Emissie is het proces waarbij ladingdragers vanuit het ene medium in een ander, aansluitend, medium worden gezonden. zie elektronenemissie, zie gatenstroom.
NATUURKUNDE
Emissie is doorgaans voor het uitzenden van deeltjes van verschillende aard, b.v. in de emissiehypothese van het licht. Bij metalen, die onder de invloed van licht of hoge temperatuur elektrisch geladen deeltjes uitzenden, spreekt men ook van emissie, evenals bij radioactieve stoffen (alfa-, bèta-, gamma-emissie).
Beschouwt men een gas bestaande uit gelijke atomen of moleculen, dat geplaatst is in een lichtgolf (dit hoeft geen zichtbare te zijn, dit geldt voor elektromagnetische golven in het algemeen). Het gas is dermate verdund, dat de wisselwerking tussen de atomen of moleculen verwaarloosd kan worden. Wanneer de golflengte van de lichtgolf net overeenkomt met het energieverschil tussen twee niveaus a en b van een atoom, dan zal er sterke absorptie optreden. Is μ de frequentie van het licht en zijn Ea en Eb de energieën behorende bij de niveaus a en b, dan treedt sterke absorptie op wanneer voldaan is aan hμ = Eb Ea (h is de constante van Planck). Het aantal overgangen a—>b in het gas per tijdseenheid is bij lage lichtintensiteiten evenredig met de intensiteit. Het aantal overgangen per seconde vanuit de toestand b naar lager gelegen toestanden, w .o.a, varieert met de intensiteit van de opvallende lichtgolf. Deze variatie laat zich in twee componenten ontleden:
1. de component, die onafhankelijk is van de intensiteit van de opvallende lichtgolf en die dus ook aanwezig is, wanneer de lichtgolf afwezig is, de spontane emissie;
2. de component, die evenredig is met de intensiteit van het opvallende licht (alleen bij lage intensiteiten), de geïnduceerde emissie. Geïnduceerde emissie wordt toegepast bij lasers en masers.
