Oosthoek Encyclopedie

Oosthoek's Uitgevers Mij. N.V (1916-1925)

Gepubliceerd op 27-07-2019

Concentratiekamp

betekenis & definitie

o. (-en), kamp waarin door een regime als vijandelijk beschouwde elementen worden opgesloten.

De eerste concentratiekampen dateren uit het einde van de 19e eeuw. Zij werden door het Spaanse bestuur op Cuba ingericht om de guerrilla in te tomen. Tijdens de Boerenoorlog (1899—1902) richtten de Engelsen in Zuid-Afrika concentratiekampen in. In de USSR kwam het vooral in de periodeStalin op grote schaal tot deportatie en dwangarbeid.

De meest beruchte vorm nam het systeem van concentratiekampen aan tijdens de Tweede Wereldoorlog in Duitsland en in de door Duitsland en Japan bezette landen. In maart 1933 werd door Himmler bij Dachau het eerste Duitse concentratiekamp ingericht. Dit kamp fungeerde als model voor de meeste andere concentratiekampen. Na 1934 ressorteerden de kampen uitsluitend onder de ss. Na 1937 werden ook niet-politieke gevangenen in de kampen ondergebracht. In vredestijd hadden de Duitse concentratiekampen vooral de preventieve terreur gediend; tijdens de Tweede Wereldoorlog waren er zowel in Duitsland als in de door Japan bezette gebieden (Birma, Indonesië) kampen, waar gevangenen dwangarbeid verrichtten.

Daarnaast werden in het Duitse gebied Vernichtungslager opgericht, waar miljoenen joden vergast werden. Beruchte Duitse concentratiekampen waren: BergenBelsen, Buchenwald, Dachau, Mauthausen; Vernichtungslager: Auschwitz, Maidanek, Sobibor, Treblinka; vrouwenkamp: Ravensbrück; Duitse kampen in Nederland: Amersfoort, Ommen, Vught, Westerbork (joden); in België: Breendonk, Mechelen. De Duitse concentratiekampen hebben aan ca. 8 mln. mensen het leven gekost.

Na de Tweede Wereldoorlog is het instituut van de concentratiekampen blijven bestaan o.a. in Griekenland, Chili en Indonesië.

Litt. E.Kogon, Der ss-Staat (1946); E.A.Cohen, Het Duitse concentratiekamp (1952; diss.); M. Broszat, Konzentrationslager (in: Anatomie des ss-Staats, dl. 2, 1967); J.Billig, Les camps de concentration dans l’économie du Reich hitlérien (1973).