Oosthoek Encyclopedie

Oosthoek's Uitgevers Mij. N.V (1916-1925)

Gepubliceerd op 06-06-2019

Brabantse omwenteling

betekenis & definitie

(Brabantse revolutie), opstand in de Zuidelijke Nederlanden (1789). Keizer Jozef II van Oostenrijk wilde als ‘verlicht despoot’ een aantal hervormingen op bestuurlijk, rechterlijk en kerkelijk gebied doorvoeren.

Dit leidde tot een opstand onder leiding van H. van der Noot, vooral toen de Staten van Henegouwen werden afgeschaft en de Brabantse Blijde Inkomst werd ingetrokken. De Oostenrijkers werden in eerste instantie verslagen en de onafhankelijke ‘Verenigde Ned.

Staten’ (États-Belgiques-Unis) uitgeroepen. De opstandelingen waren echter verdeeld in statisten en ‘patriotten’ of vonckisten, geleid door de advocaat J.F.

Vonck. De laatsten verzetten zich tegen het volledig herstel van de oude toestanden en wensten een onafhankelijke staat, georganiseerd in de zin van de Franse Revolutie.

Deze tweedracht maakte het de Oostenrijkers gemakkelijk om het verlorene in 1790 te heroveren. De conservatieve statisten vluchtten naar Noord-Brabant; in de Franse tijd (1794-1840) werd aan de meeste liberale democraten of vonckisten amnestie verleend.

LITT.S. Tassier, Les démocrates belges de 1789 (1930).