m., (ook: borstkanker) overwegend een carcinoom (d.i. een gezwel van epitheel weefsel) van de borstklier.
Hoewel borstklierkanker, een van de meest voorkomende vormen van kanker, zich ook bij de man kan ontwikkelen, komt deze ziekte het meest voor bij de vrouw, en wel het vaakst gedurende de periode van de menopauze. Borstklierkanker is zeldzaam vóór het 35e jaar. De vroegtijdigheid van de diagnose wordt bevorderd door dagelijks zelfonderzoek van beide borsten door de vrouw (zie borstklieronderzoek).
Een borstklierkanker openbaart zich doordat een hard knobbeltje in de borstklier gevoeld wordt, meestal in het bovenste, buitenste kwadrant. Zo’n knobbeltje kan een goedaardige aandoening zijn, maar ook een beginnend carcinoom. Bloedverlies uit een tepel kan op kanker berusten, maar is meestal afkomstig van een goedaardig tumortje van een der grote melkgangen. Voor de diagnose bestaan verschillende methoden, o.a. het maken van een röntgenfoto van de borst, vooral voor het massa-onderzoek. Is de huid met het eronder liggende knobbeltje vergroeid, dan is de diagnose carcinoom vrijwel zeker. Soms wordt een punctie verricht om de diagnose door middel van -cytodiagnostiek te kunnen stellen.
Voordat tot verwijdering van de borst met de onderliggende borstspier enz. wordt overgegaan (mastectomie), wordt tijdens de operatie een vriescoupe van de tumor onderzocht. Slechts in geval van kanker wordt de operatie voortgezet en worden samen met de gehele borst de regionale lymfknopen (oksel) verwijderd. Soms wordt vóór de operatie bestraling toegepast, vaak erna. De resultaten zijn wisselend en sterk afhankelijk van vroegtijdige diagnose. In het skelet, de longen en het borstvlies ontwikkelen zich vaak metastasen, maar deze kunnen in principe overal gelokaliseerd zijn. In dit stadium kan behandeling met mannelijke hormonen vaak de pijn verminderen en het leven rekken.
Zelfs worden in ongeneeslijke gevallen wel beide bijnieren en/of ovaria weggenomen, omdat uit dierexperimenten blijkt dat de hormonen die deze organen produceren, het ontstaan en de groei van borstkanker bevorderen . Een aparte vorm van borstklierkanker is de ziekte van Paget, beschreven door J.Paget (1874) als een primaire ziekte van de tepel met soms vele jaren daarna een carcinoom van de borstklier. De tumorcellen doorwoekeren de borsthuid om de tepel. Deze ziekte kan ook op andere plaatsen van het vrouwelijk lichaam voorkomen (uitwendige geslachtsorganen, perineum).
Over de oorzaak van borstklierkanker bij de mens is niets met zekerheid bekend. Er zijn veel aanwijzingen dat de aanleg voor deze vorm van kanker met de moedermelk in het lichaam komt. Ook zijn er hormonale invloeden bij betrokken.
Een speciaal probleem vormt de revalidatie van de vrouw bij wie een borst is afgezet. Er zijn allerlei prothesen die de toestand camoufleren. Een vrouw die borstkanker heeft gehad, heeft een verhoogde kans op kanker in de andere borstklier.
LITT. C.D.Haagensen, Diseases of the breast (2e dr. 1971).
