Onze Taal Woordpost

Genootschap Onze Taal (2020)

Gepubliceerd op 25-01-2021

kapittelen

betekenis & definitie

berispen, streng terechtwijzen

uitspraak
[ka-pit-tuh-luhn]

citaat
“De gemeente Assen is opnieuw ernstig in de fout gegaan met de informatiebeveiliging. In dit geval gaat het om een politierapport dat bij openbare stukken is gevoegd. (...) De gemeente werd eind vorig jaar nog gekapitteld over de informatiebeveiliging. Die werd door de Rekenkamer zorgwekkend genoemd.”
Bron: Gemeente Assen in de fout met openbaar maken politierapport (Henk Wollerich, Dagblad van het Noorden, 19 april 2018)

woordfeit
Kapittelen is een afleiding van kapittel in de betekenis ‘bijeenkomst van kloosterlingen waarin kloosterregels worden besproken’. Omdat kloosterlingen die de regels hadden overtreden bij zo’n kapittel berispt of gestraft werden, kreeg kapittelen ook de betekenissen ‘berispen’ en ‘straffen’.
Het woord kapittel is een vernederlandsing van het Latijnse capitulum. Dat betekende eerst ‘hoofdstuk’ (het is de verkleinvorm van caput ‘hoofd’), later ‘lezing van een hoofdstuk uit de Bijbel’, en nog later ‘bijeenkomst/vergadering van geestelijken’. Vrijwel al die betekenissen heeft kapittel ook (gehad). Ook de uitdrukking een stem in het kapittel hebben (‘mogen meebeslissen, invloed hebben’) danken we aan de betekenis ‘vergadering van geestelijken’.