derogatie

betekenis & definitie

ontheffing, (juridische) uitzonderingspositie

uitspraak
[dee-ro-ga-(t)sie]

citaat
“Minister Kamp van Economische Zaken maakt zich zorgen over het feit dat het aantal melkkoeien na maanden van daling in september weer is gegroeid. Als dat niet stopt, dreigt de zogeheten derogatie in gevaar te komen.”
Bron: Minister Kamp waarschuwt voor groei melkveestapel (Reformatorisch Dagblad, 19 oktober 2017)

woordfeit
Derogatie en het bijbehorende werkwoord derogeren komen via het Frans (dérogation en déroger) van de Latijnse woorden derogatio en derogare. Het werkwoord derogare betekent ‘beperken, gedeeltelijk afschaffen’ (vaak in de context van een wet); derogatio is daar een afleiding van.
In derogare zit het werkwoord rogare, dat eigenlijk ‘vragen, verzoeken’ betekent en soms in het bijzonder ‘toestemming vragen’ en ‘een wetsvoorstel indienen’. Dat rogare leidde er bij de Romeinen normaal gesproken toe dat de bedoelde wet werd aangenomen. Zo zal derogare, waar het tegenstellende voorvoegsel de- in zit, ontstaan zijn als ontkennende tegenhanger en dus ‘(gedeeltelijk) afschaffen’ zijn gaan betekenen.
In het citaat hierboven gaat het om een specifieke derogatie op het gebied van mestwetgeving in EU-verband; zie de