Oostenrijks filosoof, *20.3.1919 Wenen. Topitsch studeerde filosofie in Wenen en aan de Harvard-universiteit.
Van 1954-62 was hij verbonden aan de universiteit van Wenen, van 1962—69 hoogleraar sociologie in Heidelberg; sinds 1969 is hij hoogleraar filosofie in Graz. Topitsch ontwikkelde, staande in de traditie van de → Wiener Kreis, een theorie over de wijze waarop menselijke denkbeelden tot stand komen en over de functies die dergelijke denkbeelden, neergelegd in taalsystemen, kunnen vervullen. Volgens Topitsch interpreteert de mens het onbekende en verafgelegene naar analogie van het bekende en nabijgelegene, is dus de macrokosmos steeds een afbeelding van de microkosmos. Zo gevormde denkbeelden kunnen volgens Topitsch drieërlei functies vervullen: ze kunnen informatie geven over de uitkomst van handelingen (empirisch-pragmatische functie); ze kunnen oproepen tot het uitvoeren dan wel achterwege laten van handelingen (ethisch-politieke functie); ze kunnen, in schijn, compensatie bieden voor de druk van de realiteit (esthetisch-contemplatieve functie). Denkbeelden kunnen deze functies tegelijk, maar ook afzonderlijk vervullen. Het wetenschappelijk denkmodel, neergelegd in een informatief taalsysteem, vervult b.v. uitsluitend een empirisch-pragmatische functie en is daarmee waardevrij.
Topitsch heeft zijn theorie toegepast op de analyse van verschillende in de loop van de geschiedenis gehanteerde wereld- en maatschappijbeschouwingen en in de discussie over de methode der sociale wetenschappen. Werken: Von Ursprung und Ende der Metaphysik (1958), Sozial-philosophie zwischen Ideologie und Wissenschaft (1961), Logik der Sozialwissenschaften (1965), Die Sozialphilosophie Hegels als Heilslehre und Herrschaftsideologie (1967), Die Freiheit der Wissenschaft und der politische Auftrag der Universität (1968), Mythos, Philosophie, Politik (1969), (met H.Albert) Werturteilsstreit (1971), (met K.Salamun) Ideologie, Herrschaft des Vorurteils (1972), Gottwerdung und Revolution (1973), Die Voraussetzungen der Transzendental Philosophie (1975), Erkenntnis und Illusion. Grundstrukturen unserer Weltauffassung (1979).
