Satire

betekenis & definitie

Satire is een kunstvorm waarbij meestal op een humoristische manier maatschappijkritiek gegeven wordt. Dit kan geleverd worden via ironie, sarcasme, karikatuur, parodie en pastiche.

Invloed op taal
De jarenlange cabaret-traditie in Nederland heeft zijn invloed op de taal. Nog steeds worden er nieuwe, typische uitdrukkingen bedacht. Niet dat deze rechtstreeks in de Van Dale belanden, ook al zouden sommige vondsten daar zeker aanspraak op moeten maken. Cabaret en satire zijn overal, altijd.

Televisie als toonaangevend medium
Of we het nu hebben over voetbal, klussen aan een nieuwe badkamer of het afsluiten van een goedkope autoverzekering; we laten cabaret en satire vaak doorklinken in ons taalgebruik. Niet zelden zijn het fragmenten uit een conference, een aflevering van Jiskefet of andere treffende passages op televisie die we graag nadoen, op de werkvloer en in onze vrije tijd. Wat dat betreft is televisie nog steeds een toonaangevend medium. Op internet heeft iedereen weliswaar de ruimte, voor sprekers op tv is het publiek minder versplinterd.

Van Kooten en De Bie en Jiskefet
Niet onvermeld mogen Van Kooten en De Bie en Jiskefet blijven, programma's die het leven op absurdistische wijze imiteerden, maar ook andersom. Menig gesprek, presentatie of andere gebeurtenis wordt tegenwoordig nabesproken met de woorden: 'het was net Jiskefet'. Waar Jiskefet dus bijna een bijvoeglijk naamwoord is geworden, verstonden Van Kooten en De Bie de kunst om personages te introduceren die iedereen herkende uit zijn eigen omgeving. Hoog op de lijst staan hierbij hun Klisjeemannetjes, de Tegenpartij en de Positivoos.

Bucklerlul
In 1989 deed Youp van 't Hek de oudejaarsconference waarin hij eigenhandig een heel biermerk uit de schappen foeterde. "Zo‘n Hollandse eikel, zo‘n Buckler-lul". Hoewel de strijd tegen alcoholvrij bier door Youp uiteindelijk is verloren, getuige het grote aanbod anno 2021, heeft fabrikant Heineken de productie van Buckler kort na de conference beëindigd. Het verhaal wil, volgens Van 't Hek althans, dat Freddy Heineken hem hoogstpersoonlijk opbelde om hem te feliciteren met de overwinning op 'dat alcoholvrije bocht'. Overwinning of niet, de Bucklerlul was geboren.