Bij afkalven glijdt een deel van de oever in het water. Het water kan parallel aan de oever stromen, maar ook daar loodrecht op. Door het stromende of beukende water lossen bestanddelen van de oever ter hoogte van de waterspiegel in het water op waardoor de erboven liggende grond in het water brokkelt, valt of glijdt (foto links).
Ook door onderwaterstromen en door de druk van vrachtverkeer kan een ernaast liggende oever afkalven, de grond wordt in dit geval in het water geduwd. Bij voortdurend afkalven zal de waterloop veranderen, waardoor bv. rivieren meanderen. Een beschoeiing gaat het afkalven tegen door de oever te beschermen (symptoombestrijding afkalven). Dammen haaks op de loop van het water (dwarsdammen, kribben) en dammen in de loop van het water (strekdammen) verlagen de stroomsnelheid evenwijdig aan de oever waardoor afkalving vermindert (oorzaakbestrijding afkalven)
