Nicoline van der Sijs

researcher at Meertens Institute, projectleader of Nederlab, professor at Radboud University Nijmegen

Gepubliceerd op 03-02-2015

E-humanities

betekenis & definitie

E-humanities of digitale geesteswetenschappen is de naam voor een jong vakgebied dat tracht met behulp van computertechnieken antwoorden te vinden op geesteswetenschappelijke onderzoeksvragen.

Het vakgebied van de e-humanities of digitale geesteswetenschappen is ontstaan dankzij de digitalisering van veel objecten van geesteswetenschappelijk onderzoek, zoals teksten, transcripties van gesproken taal en beschrijvingen (metadata) van schilderijen of films. De computer is in staat tot distant reading: hij kan razendsnel zoeken door enorme hoeveelheden digitale teksten. De gevonden zoekresultaten kunnen vervolgens met statistische technieken worden geanalyseerd, onder andere voor het herkennen van patronen. Ook kunnen de resultaten op verschillende manieren worden gevisualiseerd: de grote hoeveelheid gegevens wordt met behulp van beelden inzichtelijk gemaakt.
E-humanities is een interdisciplinair vakgebied waarin geesteswetenschappers van allerlei aard (historici, kunsthistori, letterkundigen, taalkundigen) samenwerken met technici die de computerprogramma’s, de ‘tools’, ontwikkelen die nodig zijn voor het uitvoeren van statistische analyses en het visualiseren van resultaten.
Er bestaat geen exacte omschrijving van het vakgebied. Critici zijn van mening dat digitale geesteswetenschappen te veel steunen op techniek en te weinig theoriegedreven zijn; ze vrezen dat het kwantitatieve onderzoek de resultaten van het oudere kwalitatieve onderzoek negeert, en ze wijzen op het gevaar dat toevallige correlaties worden verward met causale verbanden. Een goede en kritische scholing van jonge onderzoekers in de e-humanities kan deze kritiek op termijn wegnemen. Zeker is dat computers niet meer zijn weg te denken uit het geesteswetenschappelijk onderzoek.