Encyclopedie van de evolutiebiologie

Prof. Nico M. van Straalen (2019)

Gepubliceerd op 13-07-2020

Pronatie

betekenis & definitie

Binnenwaarts gerichte draaiing van een ledemaat (arm, been, voet) om de lengteas

Het tegengestelde van pronatie is supinatie, d.w.z. een buitenwaarts gerichte draaiing. De pronatie-supinatie-bewegingen zijn goed te illustreren aan de onderarm. Houd de arm in rust hangend langs het lichaam met de duimen naar voren. Draai de arm dan zo dat de duim naar het lichaam wijst; dat is de pronatie. Draai de arm de andere kant op zodat de duim naar buiten wijst; dat is de supinatiebeweging.

Ook de voet draait om zijn lengteas, tijdens het lopen. Het gewicht van het lichaam wordt bij het neerzetten van de voet grotendeels opgevangen door de buitenkant van de hiel, terwijl bij de afzet, die ondersteund wordt door de grote teen, het gewicht verplaatst is naar de binnenkant van de voet. Als de voet tijdens het lopen teveel naar binnen draait spreekt men van overpronatie, wat met aangepaste schoenen gecompenseerd kan worden.

Pronatie en supinatie zijn termen uit de bewegingswetenschappen die in de evolutiebiologie gebruikt worden bij de analyse van het bipedalisme van uitgestorven mensachtigen. Voor Australopithecus sediba, een hominine van ongeveer 1,8 miljoen jaar geleden, heeft men de voortbeweging gereconstrueerd vanuit van de vorm van fossiele voetbeenderen. Het blijkt dat A. sediba met een aanzienlijke overpronatie liep. Het kniegewricht en het bekken waren aangepast om de draaiing van de voet te compenseren.

De biomechanische analyse van A. sediba geeft aan dat de oude homininen, hoewel ze duidelijk bipedaal waren, toch anders liepen dan wij. Dit blijkt ook uit de vorm van het bekken. Het moderne lopen is pas begonnen bij Homo erectus.