Uitgangspunt, gebruikt in de cladistiek bij het maken van stambomen, dat de meest eenvoudige boom de voorkeur verdient
In de cladistiek wordt een stamboom of cladogram gemaakt op basis van de kenmerktoestanden van een aantal taxa. Er zijn in principe heel veel verschillende manieren om de taxa in een boom te zetten. De vraag is welke boom de evolutionaire geschiedenis representeert. De onderzoeker heeft een optimalisatiecriterium nodig om een keuze te maken voor de “meest waarschijnlijke” boom.
Een van die criteria is het principe van maximum parsimonie. Volgens dit principe kies je de boom die het kleinste aantal evolutionaire veranderingen veronderstelt. Een evolutionaire verandering treedt op als een kenmerk overgaat van een plesiomorfe (voorouderlijke) naar een apomorfe (afgeleide) toestand. Als je al die veranderingen sommeert over alle kenmerken krijg je wat men noemt de lengte van de boom. De meest parsimone boom is de boom met de kleinste boomlengte. Het principe van maximum parsimonie minimaliseert het aantal homoplasieën (onafhankelijke veranderingen).
Om de meest parsimone boom te vinden zijn fikse computerprogramma’s nodig want het is met de hand niet te doen om van alle mogelijke bomen de boomlengte uit te rekenen. Voor DNA-gegevens wordt het principe van meeste aannemelijkheid (“maximum likelihood”) als criterium vaak gebruikt, dat zijn grond vindt in de statistiek. Ook andere clustermethodes zijn populair (bijv. neighbor joining), in combinatie met geavanceerde zoekalgoritmes.
Het principe van maximum parsimonie gaat terug op de logica van de veertiende-eeuwse monnik William of Ockham en staat ook wel bekend als het “scheermes van Ockham” (“Ockham’s razor”), dat meer in het algemeen stelt dat de meest eenvoudige verklaring altijd de beste is.
