Encyclopedie van de evolutiebiologie

Prof. Nico M. van Straalen (2019)

Gepubliceerd op 05-12-2019

Panmixis

betekenis & definitie

Volledige genetische menging in een populatie; afwezigheid van partnervoorkeur en assortatieve paring

Panmixis is een van de voorwaarden voor Hardy-Weinberg-evenwicht. De voorwaarde stelt dat de kans om nakomelingen te krijgen met een ander lid van de populatie voor alle leden van de populatie gelijk is. Als dit niet zo is bestaat de populatie uit groepen die vaker met elkaar dan met leden van een andere groep paren. De totale heterozygositeit is dan lager dan wat je verwacht op basis van de allelfrequenties voor de hele populatie.

Assortatieve paring door partnervoorkeur is een mechanisme dat panmixis verstoort. Bij de mens zijn er talloze factoren die partnervoorkeuren bepalen, zoals etnische afkomst, cultuur, religie, opleidingsniveau en intelligentie. Toch leidt partnervoorkeur niet altijd tot een sterke afwijking van panmixis omdat de loci die geassocieerd zijn met de voorkeur maar een klein deel van het genoom uitmaken.

Om de afwijking van panmixis te kwantificeren introduceerde Sewall Wright in 1921 de “fixatie-index”: de vermindering van heterozygositeit ten opzichte van de verwachting bij panmixis, in formule: F$$$_{ST}$$$ = (H$$$_{T}$$$ – H$$$_{S}$$$)/H$$$_{T}$$$, waarbij H$$$_{T}$$$ de totale heterozygositeit in de populatie is en H$$$_{S}$$$ de gemiddelde heterozygositeit van de deelpopulaties. De fixatie-index van Wright is bekend geworden als F-grootheid (“F statistic”).

Als F$$$_{ST}$$$ = 0 is er geen onderverdeling in de populatie en bij F$$$_{ST}$$$ = 1 zijn de deelpopulaties gefixeerd voor verschillende allelen. Voor etnische groepen binnen de menselijke populatie is F$$$_{ST}$$$ ongeveer 0,07, een zeer klein getal.

Door toegenomen mobiliteit en mondiaal toerisme ontwikkelt de mensheid zich steeds meer in de richting van een genetisch mengvat, een volledig panmictische populatie.