Encyclopedie van de evolutiebiologie

Prof. Nico M. van Straalen (2019)

Gepubliceerd op 19-07-2020

Introgressie

betekenis & definitie

In het genoom komen van niet-eigen genetisch materiaal door hybridisatie of kruising met een andere soort of een ander ras

Introgressie is een vorm van hybridisatie, maar hybridisatie wordt meestal gebruikt als twee hele haploïde genomen samenkomen in een nakomeling (die dan dus 50% van zijn erfelijk materiaal van de ene en 50% van de andere ouder heeft). Van introgressie spreekt men als het gaat om bepaalde genen of fenotypes die in een ander genoom terecht komen door natuurlijke of bedoelde kruisingen. Je moet dan denken aan resistenties, immunologische eigenschappen of kleurpatronen. Introgressie is een belangrijk mechanisme voor evolutionaire vernieuwing, omdat een soort op deze manier eigenschappen kan verwerven die niet gemakkelijk via mutaties en natuurlijke selectie kunnen ontstaan.

Introgressie komt van nature voor in hybridisatiezones, waar de verspreidingsgebieden van twee verwante soorten overlappen en interspecifieke kruisingen plaatsvinden. Dat kan uiteindelijk peripatrische speciatie veroorzaken. Bij het vlindergeslacht Heliconius heeft er herhaaldelijk introgressie plaatsgevonden van pigmentgenen waar vervolgens in de ontvangende soort sterk op is geselecteerd vanwege het voordeel bij de mimicry. Ook het humane genoom kent verschillende genen die er via introgressie uit de neanderthaler in gekomen zijn, o.a. allelen van microcephalin (hersenontwikkeling) en STAT2 (immuunsysteem).

Introgressie is een belangrijk verschijnsel bij de veredeling van gewassen en landbouwhuisdieren. Zo bevat het genoom van het Europese varken DNA-segmenten die afkomstig zijn van Aziatische varkens die er door bewuste kruisingen ingebracht zijn en waar vervolgens sterk op is geselecteerd. Bij gewassen wordt het vaak gedaan door een hybride van twee soorten of rassen herhaaldelijk terug te kruisen met een van de ouders, totdat de gewenste eigenschap in de goede genetische achtergrond is gekomen.