Wijze van voortplanting waarbij het mannelijk en vrouwelijk geslacht in één individu verenigd zijn
Naast het vertrouwde voortplantingssysteem met gescheiden geslachten (gonochorisme), komt bij planten en dieren een systeem voor waarbij elk individu zowel man als vrouw is. Binnen het dierenrijk is hermafroditisme duidelijk gekoppeld aan bepaalde evolutionaire lijnen; zo is het behoorlijk algemeen bij ringwormen, platwormen en slakken maar komt het nauwelijks voor bij geleedpotige en stekelhuidige dieren. Naast het simultane hermafroditisme vinden we, met name bij rondwormen en vissen, een systeem van sequentieel hermafroditisme: een dier is eerst man, daarna vrouw, of andersom. Biologisch gezien is dit nogal verschillend van simultaan hermafroditisme.
Een hermafrodiet dier kan in principe zichzelf bevruchten, maar toch hebben bijna alle hermafrodieten gedragsmechanismen die er voor zorgen dat ze bij voorkeur paren met een ander individu. De paring kan wederkerig zijn (beide individuen dragen tegelijkertijd sperma aan elkaar over), of één van de twee paart als mannetje, de ander als vrouwtje, waarbij de rollen later omgedraaid worden. Bij gebrek aan partners gaan hermafrodieten over tot zelfbevruchting.
De evolutie van hermafroditisme heeft de bijzondere aandacht van evolutiebiologen maar er is geen goede verklaring voor. Een vaak gehoorde theorie is dat het voordelig is bij lage dichtheden, of als om andere redenen de kans om partners te ontmoeten klein is. Er is echter geen verband tussen dichtheid en hermafroditisme. Opvallend is dat bij zowel slakken als ringwormen de mariene soorten vrijwel allemaal gonochoristisch zijn en de zoetwater- en land-soorten vrijwel allemaal hermafrodiet. Wat precies de overgang van gonochorisme naar hermafroditisme heeft veroorzaakt bij de kolonisatie van het land is onduidelijk.
