Doorgifte van kenmerken gecodeerd door genen die op een geslachtschromosoom liggen
Bij de mens liggen op het Y-chromosoom nauwelijks genen dus geslachtsgebonden overerving betreft hoofdzakelijk genen op het X-chromosoom. Men noemt zulke genen ook wel (minder gebruikelijk) “geslachtsgekoppeld”. De Engelse term is “sex linkage”.
Een geslachtsgebonden locus met twee allelen (bijvoorbeeld A en a) heeft vijf genotypen in plaats van de gebruikelijke drie: bij de vrouwen AA, Aa en aa, en bij de mannen AY en aY. Als we de frequenties van A en a aanduiden met p en q, zijn in evenwicht de vrouwelijke genotypefrequenties gelijk aan p$$$^2$$$ voor genotype AA, 2pq voor Aa en q$$$^2$$$ voor aa, en de mannelijke p voor AY en q voor aY. Daaraan zien we dat voor een geslachtsgebonden locus de genotypefrequenties bij de mannen gelijk zijn aan de allelfrequenties. Dit is het geval bij alle dieren waarbij de man het heterogametische geslacht is en het Y-chromosoom geen genen draagt.
Bij een geslachtsgebonden locus worden de evenwichtsfrequenties niet vanuit elke beginfrequentie in één generatie bereikt. Omdat mannen hun X-chromosoom van hun moeders erven is de frequentie van een geslachtsgebonden gen bij de mannelijke nakomelingen gelijk aan die onder de vrouwelijke ouders. Bij de dochters daarentegen is de frequentie het gemiddelde van de vaderlijke en moederlijke frequenties. Het gevolg is dat de genotypefrequenties onder mannen en vrouwen per generatie verspringen met steeds kleinere amplitude totdat ze stabiliseren op de Hardy-Weinberg-frequenties.
Geslachtsgebonden recessieve kenmerken komen in de mannen altijd tot uiting en bij vrouwen alleen in de homozygoot-recessieven. Dit verklaart dat sommige aangeboren X-chromosomale aandoeningen (bijvoorbeeld kleurenblindheid, hemofilie) bij mannen vaker voorkomen dan bij vrouwen.
