Encyclopedie van de evolutiebiologie

Prof. Nico M. van Straalen (2019)

Gepubliceerd op 15-07-2020

Endometrium

betekenis & definitie

Slijmvlies dat bij zoogdieren de binnenkant van de baarmoeder bekleedt en sterk reageert op vrouwelijke geslachtshormonen

De wand van de uterus bestaat uit een spierlaag, het myometrium, die aan de binnenzijde bekleed is met een deklaag (epitheel), het endometrium. De hormonen oestradiol en progesteron, geproduceerd door het ovarium, maken rond de ovulatie het endometrium klaar voor innesteling van een bevruchte eicel. De door deze hormonen geïnduceerde veranderingen noemt men decidualisatie. Dit gaat gepaard met invasie van witte bloedlichaampjes en sterke opzwelling van de stromacellen (bindweefselcellen), veranderingen die nodig zijn om een immuunreactie te onderdrukken. Het embryo heeft namelijk deels vaderlijk DNA en zou normaal gesproken beschouwd worden als een lichaamsvreemde indringer.

Bij een bevruchting verschijnt in de uterus een blastocyst, een bevruchte eicel die uitgegroeid is tot een blaasje (blastula) waarvan de cellen gedifferentieerd zijn in een inwendige celmassa en een omhullende trophoblast. De trophoblastcellen maken contact met het endometrium en als dat door decidualisatie klaargemaakt is volgt een innesteling. Bij de mens is de innesteling invasief: de trophoblast maakt een syncytium en komt in nauw contact met moederlijk bloed. Ter plaatse vormt zich de placenta, die het hormoon hCG gaat produceren dat de progesteronproductie door het corpus luteum in stand houdt, zodat het endometrium niet afgestoten wordt.

Als er geen innesteling optreedt daalt de progesteronspiegel weer. Dan wordt de oppervlakkige laag (lamina functionalis) van het endometrium afgestoten, waarbij bloedingen optreden (menstruatie). De onderliggende basaallaag maakt een nieuwe lamina functionalis.

Als de innesteling geslaagd is vormt het endometrium met de trophoblast rond het embryo het buitenste vruchtvlies dat met de foetus meegroeit als die in de baarmoeder komt te liggen.