Wetenschap van de relaties tussen planten, dieren en micro-organismen onderling en met hun milieu
Het milieu (de omgeving) van een organisme omvat zowel abiotische factoren (bodemgesteldheid, water, temperatuur, enz.) als biotische (soortgenoten, voedsel en natuurlijke vijanden). Het gedeelte van de ecologie dat de directe responsen op milieufactoren bestudeert heet ecofysiologie of stress-ecologie. De processen die de samenstelling en dynamiek van een groep individuen beïnvloeden worden bestudeerd in de populatie-ecologie. Daarnaast bestaat nog de levensgemeenschapsecologie, die de soortensamenstelling en trofische relaties in een levensgemeenschap wil verklaren, en de systeemecologie die ecosystemen als geheel bestudeert, inclusief de stofstromen en nutriëntcycli. De ecologie kent proximate (direct oorzakelijke) en ultimate (evolutionaire) verklaringen.
Sinds de jaren 90 is de ecologie uitgebreid met de studie van moleculaire merkers en genexpressies; deze discipline is moleculaire ecologie gaan heten. Tenslotte bestudeert de chemische ecologie de chemicaliën die door dieren en planten gebruikt worden als signaalstof of feromoon.
Evolutie vindt plaats in het milieu; selectie wordt uitgeoefend door milieufactoren en de fitness van een organisme is geldig in een bepaalde milieu-context. Daarom is ecologie een van de meest fundamentele wetenschappen achter de evolutiebiologie. Terugkijkend naar Charles Darwin kan gesteld worden dat zijn benadering, zoals geformuleerd in zijn boek “The Origin of Species”, door en door ecologisch was.
In het Nederlands wordt ook de term “oecologie” gebruikt (uitspreken als “eukologie”), naar het Duitse Ökologie, maar dit is nu vervangen door de Engelse term “Ecology”. In oecologie klinkt nog de oorspronkelijke betekenis door van het Griekse “oikos”, wat “huis” betekent. De term Ökologie werd in de negentiende eeuw voorgesteld door de bekende Duitse evolutiebioloog Ernst Haeckel.
