Uitgestorven mensensoort verwant aan de neanderthaler, beschreven op basis zijn DNA, met zeer beperkte fossiele overblijfselen
In 2010 rapporteerden onderzoekers van het Max Planck Instituut in Leipzig dat ze een nieuwe mensensoort gevonden hadden in de Denisova-grot, in het Altaigebergte in Zuid Siberië. Ze concludeerden dat na analyse van DNA geëxtraheerd uit een vingerkootje. Het was voor het eerst dat een uitgestorven mens beschreven werd op basis van oud DNA. Kort na het vingerkootje vond men een kies, die erg fors was. Het materiaal uit Denisova is 50.000 tot 80.000 jaar oud. Het vingerkootje is van een meisje, de kies van een jong-volwassene.
Het Denisova-genoom is het beste oude DNA van een uitgestorven mensachtige dat we kennen; door vergelijking met mensen en neanderthalers is men veel te weten gekomen over de genetische variatie binnen de recente mensachtigen.
In 2017 rapporteerde een Chinese groep de vondst van twee incomplete schedels nabij de plaats Xuchang; dit materiaal is 110.000 jaar oud. Deze schedels worden door velen beschouwd als behorend tot de Denisova-mens. In die visie is de Denisova-mens op te vatten als een Aziatische zustersoort van de neanderthaler die daar ongeveer 500.000 jaar geleden van af splitste. Hij was mogelijk nog iets forser dan de neanderthaler en had grote hersenen. Een publicatie uit 2019, die een onderkaak beschreef gevonden op het Tibet-plateau, bevestigde het beeld dat de Denisova-mens wijd verspreid was in Azië.
Of de drie recente Homo-soorten (H. sapiens, neanderthaler en Denisova-mens) als aparte soorten beschouwd moeten worden is discutabel want ze waren onderling kruisbaar. We vinden namelijk kleine hoeveelheden neanderthaler-DNA in H. sapiens uit Europa en Azië, en Denisova-DNA in H. sapiens uit Zuid-Oost Azië en neanderthalers.
