Encyclopedie van de evolutiebiologie

Prof. Nico M. van Straalen (2019)

Gepubliceerd op 12-04-2020

Broca, gebied van

betekenis & definitie

Hersenkern, aan de zijkant van de frontaalkwab gelegen, betrokken bij het spreken en de grammaticale aspecten van de taal

Het gebied van Broca wordt ook wel het motorisch spraakcentrum genoemd omdat het de aangezichtspieren innerveert die betrokken zijn bij het spreken. Het gebied ligt bij de meeste mensen aan de linkerkant van de frontaalkwab, tegen de laterale sulcus of groeve van Sylvius, die de frontaalkwab scheidt van de temporaalkwab. Het gebied van Broca heeft bij de mens een kenmerkend patroon van gyri en sulci dat bij apen en mensapen afwezig is.

Het gebied is genoemd naar Jean-Pierre Broca, een Franse arts en anatoom (1824-1880). Als het beschadigd is, bijvoorbeeld door een herseninfarct, heeft de patiënt moeite met spreken en met de grammaticale structuur van een zin. Men spreekt dan van motorische spraakafasie.

Bij het spreken werkt het gebied van Broca samen met het gebied van Wernicke, dat verder naar achteren in de temporaalkwab gelegen is. Dit gebied, ook genoemd het sensorische spraakcentrum, integreert o.a. de signalen uit het oor.

Een afdruk van het gebied van Broca is zichtbaar aan de binnenkant van de schedel, het endocranium. Door middel van een afgietsel kan men dit ook bij fossiele schedels zichtbaar maken. Hoewel de gegevens niet altijd even duidelijk zijn, is de gangbare mening dat Australopithecus africanus nog geen goed ontwikkeld Broca-centrum had, evenals Homo habilis. Bij Homo erectus en de latere Homo heidelbergensis wordt wel een afdruk van het Broca-centrum waargenomen, maar of dit betekent dat deze soorten konden spreken wordt weer betwijfeld op basis van andere argumenten (geringe dilatatie in de thoracale wervels en niet goed ontwikkeld gebied van Wernicke).