Uitgestorven hominine, levend in Oost Afrika tussen 4,2 en 3,9 miljoen jaar geleden, beschouwd als overgangsvorm tussen Ardipithecus ramidus en latere homininen
Australopithecus anamensis werd als soort beschreven in de jaren negentig van de vorige eeuw maar was lange tijd alleen bekend van kaken, kiezen en stukken ledematen, gevonden op verschillende plaatsen in Ethiopië. Hij werd beschouwd als een overgangssoort tussen de oudere hominine Ardipithecus ramidus (5,6-4,4 Ma BP) en de latere Australopithecus afarensis (3,5 Ma BP). Het zou één chronospecies zijn, die via een proces van anagenese evolueerde van Ar. ramidus naar Au. anamensis en vervolgens naar Au. afarensis. De Amerikaanse paleontoloog Tim White propageerde deze zienswijze.
Bewijs ervoor was moeilijk te verkrijgen omdat van A. anamensis geen schedels bekend waren. Maar in 2019 rapporteerden Yohannes Haile-Selassie en collega’s de vondst van een vrij compleet A. anamensis-cranium, 3,8 miljoen jaar oud, opgegraven in het Woranso-Mille-gebied in de Afar-regio van Ethiopië. Toen bleek dat de eerder gevonden kaken en kiezen weliswaar goed passen in de doorgaande anagenetische trend, maar dat de schedel duidelijk primitiever is dan die van A. afarensis (kleiner hersenvolume, duidelijke sagittale kam, grotere postorbitale constrictie, U-vormige dentale boog). Bovendien bleek dat een eerder op die plek gevonden gedeeltelijk voorhoofdsbeen van 3,9 miljoen jaar oud niet bij dit fossiel past en van A. afarensis moet zijn. Dat zou betekenen dat er een overlap is van minstens 100.000 jaar tussen A. afarensis en A. anamensis.
Het is dus mogelijk dat er in het Midden-Plioceen (4,5-3,5 miljoen jaar geleden) in Oost Afrika meerdere Austrapithecus-soorten naast elkaar leefden en dat de klassieke opvatting omtrent het ontstaan van Australopithecus door anagenese verlaten moet worden.
