Verzameling artefacten uit het late Paleolithicum, aangetroffen bij veel archeologische opgravingen in Europa en het nabije Oosten, toegeschreven aan de moderne mens
Het Aurignacien (uitgesproken op zijn Frans; in het Engels Aurignacian) bestaat uit een gevarieerde verzameling artefacten, naast stenen werktuigen en messen ook versieringen, kralen, fluiten en beeldjes, gemaakt van ivoor en been, die vallen in de periode 40.000 – 25.000 jaar geleden.
De cultuur is waarschijnlijk door Homo sapiens vanuit het Midden-Oosten naar Europa gebracht en kende een wijde verspreiding. Het is onderdeel van de grote diversiteit aan H. sapiens-culturen van het late Paleolithicum (50.000 – 10.000 jaar geleden). De mens die toen in Europa leefde noemen we de Cro-magnonmens. De cultuur is genoemd naar de plaats Aurignac in Frankrijk, waar ze voor het eerst beschreven is.
Bij de stenen werktuigen vallen de zogenaamde microlieten op: dunne, puntige voorwerpen die gebruikt konden worden om dingen te doorboren. In het Aurignacien van de Geissenklösterle-grot in Duitsland is een fluit aangetroffen, vervaardigd uit het armbeen van een gier. Dit is het oudst bekende muziekinstrument van de prehistorie. Een soortgelijke fluit is gevonden in de grot van Hohle Fels (35.000 jaar oud).
Het “topstuk” van het Aurignacien is de “Venus van Hohle Fels”, een beeldje van een vrouwenfiguur zonder hoofd, met gepronceerde borsten en een groot aangezette vulva, gemaakt van de slagtand van een wolharige mammoet. Mogelijk had het beeldje een symbolische betekenis als onderdeel van een vruchtbaarheidsritus.
Het maken van verfijnde werktuigen, fluiten, kettingen en beeldjes is kenmerkend voor het hoge stadium van ontwikkeling dat de mens (i.c. de Cro-magnonmens) in die tijd bereikt had. Dergelijke kunstzinnige uitingen treffen we nimmer aan bij neanderthalers.
