Plaatje - in allerlei modieuze uitdrukkingen, zoals het - nog niet rond hebben ‘de financiering van iets nog niet geregeld hebben’; niet in het - passen ‘voor bepaalde werkzaamheden niet vereist zijn; niet gevraagd zijn om een bepaald plan tot uitvoering te brengen’; het - invullen ‘bepaalde mensen aanwijzen om een plan of werk uit te voeren’; het - waarvoor men zich zag geplaatst ‘het probleem waarmee men te maken kreeg’; het - voor het kabinet is rond ‘alle aangezochte personen zijn bereid om een kabinet te vormen’. Sinds het eind van de jaren zeventig heeft plaatje de betekenis gekregen van ‘plan, overzicht’, maar ook die van ‘totaalbeeld; algehele situatie’. Zo heeft men het over het inkomensplaatje, het koopkrachtplaatje enz. Volgens Reinsma (1984) dateert deze betekenis uit de tijd van de kabinetsonderhandelingen in Nederland in 1977.
Plaatje. Stuk vakbondsjargon (‘als ik u zeg dat bij die sanering twaalfhonderd arbeidsplaatsen verloren gaan, dan kunt u het plaatje wel invullen’) dat zich snel en onvermijdelijk een weg baant in de Nederlandse taalschat. Hans Ferrée: Het trendletter ABC, 1983
Aan de ene kant kalft de taal af, maar er komen ook woorden bij, nieuwe uitdrukkingen die zomaar uit de mond van een spreker vallen en door anderen in het gezelschap worden overgenomen. Heeft iemand ooit gezegd dat hij het plaatje nog niet ingekleurd had? Hup! Iedereen gaat plaatjes inkleuren. Yvonne Kroonenberg: Volmaakte benen, 1988
Volgens de FME-voorman past het ‘loonkostenplaatje’ met recht en reden in het gemeenschappelijk beleidskader. NRC Handelsblad, 19-01-90
Het uiteindelijke kostenplaatje was zo ongunstig dat we op het punt stonden maar helemaal af te zien van elektronische opmaak.
Mens & Wetenschap, nr.6/1992 Ik val op dominante mannen, dus het past niet zo in het plaatje als ik die hele aktie begin. David Heytze en Siska Oosterling: Ken ik jou niet ergens van!, 1994
Er werd een ‘voorschot’ op de toekomst genomen. Om ‘het plaatje rond te krijgen’ werd nog wel een andere maatregel getroffen. Vrij Nederland, 17-06-95
Wat ze wel weten is dat presentatrice Myrna Goossen hoe dan ook niet in het plaatje past. Trouw, 16-05-97
