Woordenboek van Neologismen

Marc de Coster (1999)

Gepubliceerd op 15-06-2017

Licht aan het einde van de tunnel

betekenis & definitie

Licht aan het einde van de tunnel - (Eng. light at the end of the tunnel), gezegd wanneer er beterschap op komst is, er goede vooruitzichten zijn. Vaak in een politieke context: het gevoerde beleid zal weldra zijn vruchten afwerpen. De voormalige Belgische premier Martens gebruikte de uitdrukking meermaals, en vooral m.b.t. de staatsfinanciën. Vanuit de groene partij Agalev kwam, bij monde van Magda Aelvoet, de reactie: ‘Wat we zien is niet het licht aan het eind van de tunnel, maar de koplampen van een nieuwe inleveringstrein.’ Ook in het Engelse taalgebied werd de uitdrukking meermaals geridiculiseerd. Ze werd aldaar al aangetroffen in de jaren veertig, in het werk van de Amerikaanse dichter Robert Lowell (1917-1977). In een niet-politieke context werd ze zelfs nog veel eerder gebruikt: de Oxford English Dictionary geeft een vindplaats uit 1922. → het einde van de tunnel is in zicht.

Licht: oplossing. Soms zien politici licht aan het eind van de tunnel. Ze bedoelen dat ze na een slopend meningsverschil een mogelijkheid zien om tot overeenstemming te komen. Marco Bunge: Politiek woordenboek, 1985

In Nederland dalen de tarieven voortdurend zonder dat er licht aan het einde van de recessietunnel zichtbaar is. Trouw, 31-07-93

Laten we niet vergeten dat het slecht is afgelopen met het Romeinse Rijk en dat mensen leven bij perspectief, bij licht aan het eind van de tunnel - dat geldt zelfs voor de armen onder ons. Elsevier, 19-11-96

De oppositie riep er schande van, maar volgens de PvdA was er 'winst’ geboekt (er komt nu immers een ‘visie’ van de minister) en D66 zag ook al ‘licht in de tunnel’. Trouw, 03-01-97

Maar waarom pleegde hij die zelfmoord dan niet eerder, toen hij zo wanhopig was, toen er nog geen uitzicht was op een proces? Dat zou passend zijn, maar nee, hij doet het uitgerekend wanneer er licht aan het eind van de tunnel schijnt! HP/De Tijd, 31-01-97

Na de decembermoorden van 1982, toen alle hulpgelden uit het ontwikkelingsverdrag (totaal nog 1,3 miljard gulden) werden ingevroren, is er naar gelang van de politieke ontwikkelingen in Suriname voortdurend gejojood met de hulp. Of, in de woorden van oud-minister van Buitenlandse Zaken Mungra: ‘Er brandt vaak licht aan het einde van de tunnel, maar die tunnel wordt door Nederland steeds maar verlengd.’ Elsevier, 26-07-97

er mag geen licht schijnen; er zit geen licht tussen x en y, er mag geen verschil van mening of handelwijze zijn tussen leden van een partij onderling; ze moeten op één lijn zitten. Vooral in de politiek gebruikelijke uitdrukking.

Sinds 1951 wordt er bijna altijd wanneer een minister overhoop ligt met zijn eigen politieke partij, gerefereerd aan dit voorval. Zo in de trant van: wie het verbruid heeft bij z’n politieke geestverwanten, dient op te stappen; er mag geen licht schijnen tussen een ministèren zijn politieke vrienden, die in de Kamerfractie van de eigen partij in het bijzonder. NRC Handelsblad, 22-02-97

Nu had het PvdA-Kamerlid het wel wat bonter gemaakt door zijn echtgenote, die zakelijk van toeten noch blazen wist, directeur te maken en haar een salaris van vijfduizend gulden netto per maand te geven - een wel erg doorzichtige poging het gezinsinkomen op peil te houden. Maar fundamenteel zit er niet zoveel licht tussen wat Houda deed en wat Keur doet: op papier mogen ze het juridisch goed hebben geregeld, de facto zijn ze nog steeds mede-ondernemer. HP/De Tijd, 03-10-97

wil de laatste x het licht uitdoen?, schertsend gezegd van de laatste vertegenwoordiger van een bepaalde ideologie of bedrijfstak die het voor gezien houdt. De uitdrukking bestond al in de jaren zeventig maar werd nog door geen enkel woordenboek gehonoreerd. Voor meer informatie verwijs ik naar De Coster (1997).

Eigenlijk was het gekscherend bedoeld. ‘Als Fokker ooit ophoudt te bestaan, zal ik het licht uitdoen,’ zei vliegtuigmonteur Moos Bakarbessy geregeld tegen zijn collega’s en vrienden. Trouw, 04-04-97