WESTER (Hendrik), schoolhervormer in de prov. Groningen, 23 Jan. 1752 te Garmerwolde geb. en 19 Febr. 1821 te Oude-Pekela overl. Zijn vader was landbouwer en liet hem in 't naburige Ten Boer bij ‘meester Winkelman’ op school gaan. Zijn verdere bekwaming deed de leergierige knaap meerendeels door eigen studie op, ook toen hij winkelbediende in Groningen was. Op ruim 20-jarigen leeftijd tot onderwijzer in Ten Boer aangesteld, wist hij hier al spoedig de liefde en 't vertrouwen zijner dorpsgenooten te winnen, waardoor 't hem mogelijk werd in het bestaande schoolwezen aldaar aanzienlijke verbetering te brengen. In 1783 vertrok hij naar Oude-Pekela, waar hij een school van bijna 200 kinderen aan zijne zorg zag toevertrouwd. Dank zijn bekwaamheid en ijver, werd deze school weldra als een modelinrichting ter navolging geroemd. In 1790 werd W. door de Maatsch. tot Nut v. 't Alg. bekroond voor 't schrijven van een schoolboek over de Geschiedenis van ons vaderland, en in 1793 wegens zijn Verhandeling over de gebreken in de Burgerscholen. In 1801, bij de invoering van een nieuwe Onderwijswet, zag Wester zich door den invloed van Guyot, Nieuwold en Adrian tot schoolopziener benoemd, welk ambt hij tot zijn dood met de grootste toewijding heeft vervuld. Middelerwijl legde hij 15 Oct. 1812, dus op den leeftijd van 60jaren, met goed gevolg het examen voor den eersten rang af.
Wester is de schrijver van een serie Verbeterde spel- en leesboekjes, alsmede van verscheiden schoolboeken over de nederl. taal, de vaderl., algem. en bijbelsche geschiedenissen, alle bij herhaling herdrukt, de spelboekjes zelfs tot 30 a 40 maal. Slechts enkele titels laten wij hier volgen: Het voorbeeldige schoolkind (14de dr. 1854); Degeschiedenis derisraëlieten ofJoden (8ste dr. 1853); Mengelschriften voor de jeugd (16de dr. 1840); De merkwaardigste bijbelgeschiedenissen in vragen en antwoorden (45ste dr. 1870). Voorts stelde hij verbeterde Gebeden en Gezangen voor de school op. ‘De deugd van al deze werkjes is. dat zij ingericht zijn op de vatbaarheid van het kind’ (Versluys, Gesch. v.d. Opvoeding en het Onderwijs, III, 291 e.v.). Zeer bekend is ook het ABC- ofnieuwe Haneboekvan W. (‘Hancboeken’ noemde men destijds die allereerste schoolboekjes. naar den haan, die op het titelblad was afgebeeld). Dat nog niet in ééns met al het oude werd gebroken, blijkt zoowel uit de speloefeningen zelve, als uit het opgenomen Gebed des Heeren, gevolgd door de 12 Geloofsartikelen, de 10 Geboden en de Nieuwe kindergebeden, waarmee genoemd boekje besloten wordt. 't Verdient opmerking, dat van dit ABC boek nog in 1874 een 47ste druk verscheen (Gron., bij Scholtens).
Zijn portret werd gegraveerd door C.F. Balkema en door L. Portman.
Zie: Th. van Swinderen, Ter nagedachtenis van Hendrik Wester, (1821); M.J. Adriani, Redevoering ter nagedachtenis van H. Wester (1822); J.A. Uilkens, inwijding van het monument voor wijlen den schoolopziener Wester (1823); Gron. volksalm. 1896,120;C.F.A.Zernike, Paedag. Woordenboek(1905), in voce.
Zuidema
