SCHIPPER (Jan Jacobsz.), amsterdamsch uitgever en tooneeldichter, geb. in 1716 als zoon van Jacob Claesz.enNeeltje Leyen. Zijn eigenlijken familienaam ‘Dommekracht’ of ‘Dommescracht’ heeft hij steeds verwisseld met dien van ‘Schipper’, een naam aan het bedrijf van zijn vader ontleend. 28 Oct. 1636 werd hij in het boekverkoopersgilde opgenomen, 27 Aug. 1650 ondertrouwde hij met Suzanna Veselaers (geb. 1611 overl. ± 1700), wier vader Zuid-Nederlander van afkomst was.
Bij zijn dood in 1669 liet hij drie minderjarige dochters na.Jan Jacobsz. Schipper is het meest bekend als uitgever van de werken van Calvijn, Cats - een uitgave waarbij ‘de goede schipper Jan’ zeker wèl voer - de Brune e.a. Zijn bedrijf werd na zijn dood door zijn weduwe met succes voortgezet: in den amsterdamschen boekhandel heeft zij geen onbelangrijke plaats ingenomen. Zijn gedichten zijn uitsluitend lofdichten voor anderer werk, zoo voor Sibylle van Griethuyzen HemelscheTroost-Borne (Leeuw. 1651) en voor J. van der Veen Zinnebeelden oftAdams-Appel(Amst. 1646). In de Bloemkrans van verscheiden Gedichten (Amst. 1659) treft men enkele gedichten van hem aan met de spreuk ‘Verwin U zelven’, waarmee hij steeds onderteekende. Misschien was hij ook lid van J.H.
Krul's ‘Amsterdamsch Musyck-kamer’; voor diens Minne-Spiegel ter deughden (Amst. 1639) vindt men een lofdicht van Sch. Vermeld moeten verder eenige, toenmaals veel gelezen, prozavertalingen: De onnoosele Bloetschande. Nieuwlyck uyt de Francoysche vertaelt. Door Schipper Jan (Amst. 1639); De kracht der Liefde, betoont aen de Schoone Olimpia ... wt het Francoysch vertaelt ... (Amst. 1641); de avontuur-roman D'onvergelijkelijkeAriane, waarinzoozedige ... liefde gezien wort... uyt het Francoys... van Desmarets (Amst. 1641; and. dr.: Amst. 1649,1661,1715); De Razende Roelant. In 't Italiaens gestelt door L. Arioste ... (Amst. 1649); De Bezadigde Roelant.
Door Francoys van Rosset in 't Frans gestelt (Amst. 1649) opgedragen aan Sib.v. Griethuyzen.Ten slotte zijn tooneelbewerkingen, die alle op den amsterdamschen schouwburg vertoond werden, maar noch van talent als dichter noch als tooneelschrijver blijk geven: Verovering van Rhodes metd'onnozele Bloetschande... (Amst. 1640; and. dr. 1741), uit het fransche verhaal van Desfontaines, opgedragen aan de schouwburgregenten; Ariane, Treurspel (Amst. 1644), naar Desmarets' roman, versierd met Sch.'s
gegraveerd portret, 33 jaar oud, met zijn spreuk en een vierregelig gedichtje van M.G. Tengnagel; OnvergelijkelijkeAriane
ofverlosteKuysheytuytRome (Amst. 1646), eveneens met zijn portret; Tomas Morus, Den Grooten Kanselier van Engelant etc. (Amst. 1659) aan J. Cats opgedragen, en: OnvergelijkelijkeAriane in Thessalien (Amst. 1656). Van Doorninck noemt nog als zinspreuken van hem: ‘Mon heure viendra’ en ‘Konst baert roem’.
Zie: M.M. Kleerkooper, Jan Jacobsz. Schipper en Suzanna Veselaer in Nieuwsblad voor den Boekhandel 5,12 en 15 Dec. 1911; Populaire Prozaschrijvers
derXVIIe en XVIIIe eeuw (Amst. Fred. Muller & Cie. 1893) no. 16 en 59; J.J.v. Doorninck, Vermomde en naamlooze schrijvers (1881-1885) I, 331,403.
Ruys
