NBW

Redactie P.C. Molhuysen en PJ. Blok (1914)

Gepubliceerd op 11-05-2022

Jansz, broer

betekenis & definitie

JANSZ. (Broer), een der oudste journalisten en uitgevers van couranten, was als zoodanig te Amsterdam in de eerste helft der zeventiende eeuw werkzaam. In latere jaren noemde hij zich ‘out-courantier in het legher van S.

Princ. Exc.’ wat aldus moet worden opgevat, dat hij het leger van prins Maurits op zijn tochten vergezelde, op de plaats zelve zijne berichten over de krijgsbedrijven opstelde en die te Amsterdam liet drukken en uitgaf. Het oudste bekende geschrift, waarop wij hem alsamsterdamsch uitgever vermeld vinden is van 1603 (Pamflet Meulman, no. 982). Uit zijne nieuwstijdingen is gegroeid een geregeld verschijnende courant, van welker bestaan wij het oudste spoor vinden op een door hem in 1619 als ooggetuige gegeven bericht van de terechtstelling van Oldenbarnevelt. Dat vliegend blaadje eindigt: ‘Wat voorders passeert sal ic V.E. toecomende Vrijdaghe inde Courante

mede deelen’ (Pamflet Knuttel no. 2895). Hij gaf dus een courant uit, die geregeld Vrijdags verscheen. Van 1629 af ontvangt zijn courant een doorloopend nummer en een titel: Tijdinghen uit verscheyde Quartieren, ook wel: Tydinghen uijt vele Quartieren. Uit deze nieuwsbladen en uit die van Jan van Hilten is de latere Amsterdamsche Courant ontstaan. Op den titel vinden wij Broer Jansz. nog vermeld in 1643, terwijl in 1666 voorkomt de weduwe van Broer Jansz.

Zie: M.F.A.G. Campbell, De oudste nieuwsbladen in Nederland in Alg. KonstenLetterbode 1859,281 (cf. ib.402)en W.P.Sautijn Kluit, DeAmsterdamsche Courant in Nyhoff's Bijdr. N.R., V. 209 vv.

Knuttel

< >