Xeno-oestrogenen zijn stoffen in het milieu, afkomstig uit de petrochemische industrie, die een sterke oestrogeenachtige en hormoonverstorende werking hebben. Ze worden ook wel pseudo of nep-hormonen genoemd.
Dagelijks komt het lichaam in contact met veel verschillende chemische stoffen. Sommigen worden toegevoegd aan eten en cosmetica in de vorm van kunstmatige geur-, kleur- en smaakstoffen en conserveermiddelen. Anderen komen onbedoeld in voedsel terecht, zoals resten bestrijdingsmiddelen en vervuilende stoffen uit de industrie, zoals PCB’s, dioxines en zware metalen. Sommigen lekken in ons eten vanuit de verpakking of komen tijdens de productie in ons voedsel terecht. Weer anderen worden ingenomen als medicijn.
Veel van deze chemische stoffen verstoren de werking van lichaamseigen hormonen en veranderen de seksuele ontwikkeling en vruchtbaarheid. Deze zogenaamde xeno-oestrogenen grijpen in op het vermogen van het lichaam om zich op de juiste manier aan te passen aan en te reageren op de omgeving. De hormoonverstorende werking blijft niet beperkt tot de ontwikkeling van de geslachtsorganen. Deze stoffen, waaronder ftalaten (plastic weekmakers) kunnen ook een bedreiging vormen voor de schildklier, aldus onderzoekers van de Deense Universiteit van Kopenhagen. Ftalaten zijn daarom inmiddels toegevoegd aan de lijst chemische stoffen met een schadelijk effect op de schildklierfunctie
Veel plastics waarin producten worden verpakt, bewaard en/of genuttigd bevatten zogenaamde weekmakers, stoffen die er voor zorgen dat plastic soepel en buigzaam is. Voedsel en cosmetica komen tijdens de productie, het bewaren en het gebruik, b.v. bij het drinken uit een plastic fles, in contact met deze verbindingen. Een klein deel van de weekmakers komt bij gebruik in het lichaam terecht. Het gebruik van ftalaten in speelgoed voor kinderen onder de 3 jaar is sinds 2005 in de EU verboden. Dit verbod is er omdat kleine kinderen vaak speelgoed in hun mond stoppen en de Europese Commissie ftalaten als gifstof beschouwd.
Steeds meer onderzoeken tonen aan, dat de weekmaker bisfenol-A (BPA), dat veel wordt gebruikt in plastic drinkflesjes voor baby’s, ook of juist in kleine hoeveelheden schadelijk kan zijn. Kinderen met een hoger BPA-niveau in hun urine, bleken volgens onderzoek meer kans op overgewicht te hebben dan kinderen met een lagere hoeveelheid BPA in hun urine. Omdat er geen 100% duidelijkheid is t.a.v. de schadelijkheid van BPA heeft in 2011 de EFSA, de Europese Voedsel en Warenautoriteit, gekozen voor het voorzorgprincipe en het gebruik van BPA in babyflesjes in de EU verboden. Maar zou zo’n verbod niet ook moeten gelden voor BPA in andere producten en andere weekmakers in plastic?
Belasting met de weekmaker DEHP wordt in verband gebracht met de toename van vroeggeboortes en laag geboortegewicht. Onderzoekers van de Universiteit van Lausanne in Zwitserland zijn van mening, dat weekmakers in plastic het vet- en koolhydraatmetabolisme verstoren, wat tot obesitas kan leiden.
Ftalaten binnenshuis kunnen leiden tot astma, neusslijmvliesontsteking en eczeem bij kinderen. Wetenschappers van het Swedish National Testing and Research Institute vonden een samenhang tussen het ftalaat BBzP (b.v. uit PVC-bevattende vloeren) en neusslijmvliesontsteking en eczeem.
Sommige pseudohormonen kunnen worden vermeden door te kiezen voor biologische voeding, verzorgingsproducten zonder parabenen en andere hormoonverstorende toevoegingen en geen pesticiden en insecticiden in eigen huis en tuin te gebruiken.
Bij verpakkingsmiddelen zoals plastic, pak (vruchtensap) of blik wordt vaak gebruikgemaakt van xeno-oestrogenen. Kies daarom zoveel mogelijk voor voedsel verpakt in glas of papier. Neem vooral zo min mogelijk vetrijke producten verpakt in plastic, zoals chips, patat, kaas, boter, chocolade en taart omdat vette producten de xeno-oestrogenen uit het plastic makkelijker opnemen.
Verwarm ook geen in plastic verpakt eten, zoals magnetronmaaltijden.
Bewaar eten niet in plastic bakjes en bekers (vooral de soorten waarop het nummer 3 of 7 staat, want deze plasticsoorten bevatten vaak bisfenol-A) en verpak ze niet in plastic huishoudfolie. Het is beter daar glas, roestvrij staal of aardewerk voor te gebruiken.
Door ondersteuning van de lever kan de belasting van het lichaam met xeno-oestrogenen worden beperkt.
Eet daarom voldoende biologische groenten en fruit.
Drink dagelijks 1 ½-2 liter (bron)water
Vermijd leverbelastende producten zoals koffie, zwarte thee, chocolade, cola, energiedranken, en ongewenste toevoegingen zoals kunstmatige kleur, geur-, smaak- en, conserveermiddelen
Beperk de inname van vetrijke dierlijke producten, zoals vlees, vis, kaas en volle melkproducten. omdat dioxines en PCB’s, in vet worden opgeslagen.
