Natuurdiëtisten Nederland

Marijke de Waal Malefijt (2020)

Gepubliceerd op 04-08-2020

Microplastics in fruit en groenten

betekenis & definitie

Microplastic zijn kleine, vaste kunststofdeeltjes tussen de 100 nanometer (een nanometer is een miljardste van een meter) en vijf millimeter. Ze zijn slecht oplosbaar in water en niet afbreekbaar en blijven dus altijd bestaan. Als de deeltjes loslaten, gaan ze door de lucht zweven en ademen we ze in.

De grootste bijdrage wordt geleverd door het uiteenvallen van zwerfvuil, gevolgd door slijtage van banden en verfdeeltjes en het ontstaan van synthetische vezels door wassen van kleding.
Andere bronnen van microplastics zijn scrubdeeltjes in cosmetica, rubbergranulaat uit kunstgras en in mindere mate schurende schoonmaakmiddelen.

Momenteel is het niet bekend bij welke concentraties microplastic er effecten op het ecosysteem ontstaan. Dit komt doordat microplastic een zeer divers materiaal is. Het gaat om verschillende polymeren in verschillende groottes en vormen, met in meer of mindere mate daaraan toegevoegde hulpstoffen, zoals weekmakers en brandvertragers.

Uit twee verschillende wetenschappelijke studies die onlangs zijn gepubliceerd blijkt dat microplastics ook in groenten en fruit zitten.
Volgens wetenschapper Margherita Ferrante van de Universiteit van Catania op Sicilië zijn appels het meest verontreinigde fruit en wortelen koploper onder de groenten. Zij pleit met nadruk voor een onderzoek naar de effecten van microplastics op de menselijke gezondheid.
Een studie, die o.a. werd uitgevoerd door Universiteit Leiden, toont aan dat plastic met water wordt opgezogen door de wortelsystemen van voedselgewassen en zo in de wortels van sla en tarweplanten terechtkomen, waarna ze naar de eetbare bovengrondse plantendelen worden getransporteerd.
Dit nieuwe onderzoek roept twijfels op over de voedselveiligheid van wortelgroenten, zoals wortelen, radijs, rapen, en bladgroenten, zoals sla.

Plastic bij je thee?
Sommige theezakjes bevatten plastic en miljarden deeltjes daarvan lekken in de thee die je drinkt. Bij het zetten van een lekker kopje thee kan het zomaar zijn dat we meer binnenkrijgen dan we willen, namelijk 15 miljard minuscule plasticdeeltjes.
Gemiddeld drinken theedrinkers 11,6 miljard microplasticdeeltjes en 3,1 miljard nanoplasticdeeltjes per kopje. De waarschijnlijkste boosdoeners zijn de piramidevormige zakjes waarbij vaak polypropyleen wordt gebruikt om ze te sealen, of ze zijn van een kunststof zoals nylon gemaakt. Als er kokend water overheen komt, geven ze miljarden deeltjes plastic af in het kopje.

Als microplasticdeeltjes loslaten, gaan ze door de lucht zweven en ademen we ze in. De lucht binnenshuis bevat meer plastic verontreiniging dan buitenlucht, omdat er minder luchtcircuatie plaatsvindt en ook omdat huishoudelijk stof en synthetisch textiel belangrijke bronnen van microplastics zijn.

Ook de bodem is met microplastics verontreinigd. Volgens een onderzoek, gepubliceerd in Science of the Total Environment, is de netto hoeveelheid vervuilde grond, 23 keer groter dan de vervuiling in oceanen.

Een studie in opdracht van de World Wildlife Fund kwam tot de conclusie dat mensen gemiddeld 5 gram plastic per week consumeren. Dat staat gelijk aan 1 creditcard. Bij een gemiddelde levensduur van 79 jaar, zal men gemiddeld 20 kilo plastic binnenkrijgen, wat overeenkomt met 2 volle vuilniszakken.
Uit onderzoek bij dieren is gebleken dat één á twee procent van de microplastics bij inname wordt opgenomen in de bloedbaan. De rest verlaat het lichaam weer via de ontlasting.

Er verschijnen nu ook studies waarin onderzoekers hebben vastgesteld dat de microplastics in fijn stof voorkomen. We weten echter nog weinig over de gevolgen van het inademen van microplastics. Er zijn zorgen over het effect van stoffen die aan (micro)plastics worden toegevoegd of vastkleven, zoals kleurstoffen, weekmakers of polycyclische aromatische koolwaterstoffen.

Uit onderzoek van het RIVM (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu) blijkt dat er in Nederland in 2012 zo’n 900 ton aan microplastics van bandenslijtsel naar de lucht werd uitgestoten. De bijdrage van bandenslijtage aan de totale hoeveelheid plastic die in onze oceanen terechtkomt, wordt geschat op 5 tot 10 procent.

De jaarlijkse productie van kunststof textielvezels bedraagt maar liefst 60 miljoen ton. Dit is ongeveer 16 procent van de wereldproductie van plastic. De afbraak van deze vezels resulteert in vezelachtige microplastics. Deze zijn gemeten in binnen- en buitenlucht. Sommige vezelige microplastics kunnen worden ingeademd. De meesten daarvan zullen echter makkelijk weer verdwijnen, onder andere doordat zij worden opgehoest, maar onderzoek bij textielarbeiders toonde aan dat deze microplastics ook dieper in de longen doordringen. Daar kunnen zij biologische reacties opwekken, zoals ontstekingen.