Wilde en tamme kastanjes worden nogal eens met elkaar verward, maar ze behoren tot verschillende plantengeslachten.
Verschillen tussen tamme kastanje en paardenkastanje
Een tamme kastanje heeft aan de bovenkant een puntje met een wit pluimpje. Een paardenkastanje is helemaal rond. Een tamme kastanje heeft meer, langere en dunnere stekels op de bolster dan een paardenkastanje. En bij de tamme kastanjes zitten er meestal meerdere noten in een bolster, terwijl dat er bij de wilde variant altijd maar eentje is.
De tamme kastanje heeft langwerpige, getande bladeren. Paardenkastanjes herken je aan de grote bladeren in de vorm van een hand met vijf à zeven ‘vingers’.
De paardenkastanje komt vaker voor dan de tamme kastanje en is minder kieskeurig qua grond en leefomgeving. De tamme kastanje stelt juist nogal wat eisen. Voor deze boom is grondsoort van klei of kalk vaak niet geschikt en de wortels van de tamme kastanje kunnen slecht tegen vocht. Een tamme kastanjeboom begint pas na 15 jaar wat vruchten te geven. Na 50 jaar kan er behoorlijk van geoogst worden.
Bereiding tamme kastanjes
Je kunt tamme kastanjes ontdoen van hun schil en rauw opeten. Ze smaken nootachtig. Maar ze zijn nog lekkerder als je ze poft, roostert of kookt.
Zet daarvoor met een scherp mes een kruis in de bovenkant van de kastanjes. Leg ze daarna ongeveer 15 minuten in een oven die voorverwarmd is tot 200 graden Celsius, totdat de schil openbarst.
Je kunt ze ook laten openbarsten door ze in een pan met een klontje boter op een matig vuur te doen of in de as van de open haard.
Een andere bereidingswijze is ze tien minuten in een pan met water te koken. De kastanjes kunnen het makkelijkst worden gepeld als ze nog warm zijn.
Vaak blijft er een vliesje achter wat moeilijk te verwijderen is. Je kunt dat vliesje opeten, maar het smaakt wel een beetje bitter.
Kastanjes kunnen ook tot puree worden verwerkt voor in soep of toetjes, of gepoft worden geserveerd naast bijvoorbeeld spruiten, prei of paddenstoelen. Kastanjepuree kun je het hele jaar door kopen.
Kastanjemeel kan worden verwerkt in cakes, koek en gebak. Het is een goed glutenvrij alternatief.
Bewaren
Planten maken tannines aan als een natuurlijk verdedigingsmechanisme tegen schadelijke organismen. Ook kastanjes bevatten tanninen, en deze kunnen het spijsverteringsproces nadelig beïnvloeden. Daarom wordt aangeraden om de kastanjes na het plukken of oprapen zeven tot tien dagen te bewaren alvorens ze op te eten.
Kastanjes moeten, voor wat het bewaren betreft, meer als fruit en groenten worden behandeld dan als noten.
Omdat kastanjes rijk aan zetmeel zijn en minder vetten bevatten dan andere noten, bederven ze tamelijk snel wanneer ze aan lucht en vochtigheid worden blootgesteld.
Twijfel je of ze nog goed zijn, leg ze dan in een bak met water.
Kastanjes die boven komen drijven, zijn uitgedroogd of van binnen opgegeten door insecten. De kastanjes die zinken, zijn nog goed. Als je een tamme kastanje hebt opengesneden en je ziet een groenige schimmel, dan is de kastanje ook niet meer geschikt om op te eten.
Wanneer je kastanjes ongepeld een aantal dagen in huis wil laten liggen kun je dit het beste doen op kamertemperatuur. Zo gaat de smaak niet te veel achteruit. In de koelkast blijven ze twee tot drie weken goed. Bewaar ze daar in een open zak of een zak met gaatjes. Je moet ze nooit buiten de koelkast in een afgesloten zak bewaren.
Gepelde kastanjes blijven, als ze goed zijn afgesloten, enkele dagen goed. Ze kunnen ook worden ingevroren en dan maandenlang bewaard blijven. Ontdooi de kastanjes door ze op een bord of rooster te leggen zodat ze niet te lang in het vocht liggen. Dit voorkomt schimmelvorming.
Vitaminen en mineralen
Tamme kastanjes bevatten grote hoeveelheden vitamine C, maar door verwarming gaat het grootste gedeelte daarvan echter verloren. In vergelijking met andere noten bevatten tamme kastanjes heel weinig calorieën, omdat ze veel minder vet bevatten dan andere noten. Een portie van 100 gram van deze kastanjes levert ongeveer 185 kilocalorieën. Daarnaast bevatten ze: koolhydraten, vezels, eiwitten, B-vitamines, vitamine E, kalium, foliumzuur en zink.
Tamme kastanjes zijn een notensoort, pas dus op met een notenallergie.
Ook bij een histamine-intolerantie moet men voorzichtig zijn met tamme kastanjes.
Gezondheidseffecten paardenkastanje
De bloesems en vruchten van de wilde paardenkastanje bevatten aescine, een stof die belangrijk is bij circulatieproblemen. Aescine versterkt de aderwanden zodat de circulatie beter kan verlopen en men minder last krijgt van spataderen en het gevoel van zware, vermoeide, rusteloze benen.
Het Committee on Herbal Medicinal Products (HMPC) van de European Medicines Agency baseert zich voor de werking van paardenkastanje op een aantal studies waaronder twee meta-analyses met een middel dat paardenkastanje bevat. Dit werd gebruikt bij patiënten met chronische klachten aan de aderen.
Sommige van de studies gaven positieve effecten te zien: een afname van zwelling, beenvolume, pijn en jeuk.
In één van de studies werd een middel met paardenkastanje vergeleken met zowel een placebo als met een steunkous. Het middel leidde tot een duidelijke vermindering (ongeveer 25%) van het beenvolume, na 12 weken behandeling. Dat kwam overeen met het effect van een steunkous.
De conclusies van het HMPC met betrekking tot het gebruik van een paardenkastanjemiddel zijn gebaseerd op ‘traditioneel gebruik’ bij milde circulatieproblemen. Dat houdt in dat, hoewel er onvoldoende bewijs is van klinische trials, de effectiviteit van dit kruidenmiddel aannemelijk is en er bewijs is dat het de afgelopen 30 jaar veilig is toegepast.
Bijwerkingen
Wanneer een middel met paardenkastanje via de mond wordt ingenomen kunnen eventuele bijwerkingen zijn: maag – en darmklachten, hoofdpijn, duizeligheid, en jeuk. Als het middel op de huid wordt aangebracht kunnen huidreacties ontstaan.
