Medicijnen kunnen op verschillende manieren gewichtstoename veroorzaken, bijvoorbeeld door het stimuleren van de eetlust, de suikerinname of het dorstgevoel, door het darmmicrobioom te verstoren of de lichaamsvetverdeling te wijzigen.
In Nederland gebruiken zo’n 340.000 mensen één of meerdere antipsychotica. Vaak zorgt het gebruik van antipsychotica voor gewichtstoename. Over het algemeen neemt de gewichtstoename toe naarmate men het medicijn langer gebruikt.
Ook bij het wisselen van antipsychotica treed in de meeste gevallen gewichtstoename op. Uit een onderzoek bleek dat de grootste toename te zien was bij het switchen naar clozapine, gevolgd door switchen naar olanzapine. Uitzonderingen op de gewichtstoename waren de medicijnen ziprasidon en amisulpride.
EFFECT SWITCHEN ZEER BEPERKT
Omdat uit studies blijkt dat het effect van het overstappen naar andere antipsychotica om de gewichtstoename te verminderen, hooguit (zeer) beperkt is, pleiten de onderzoekers ervoor om bij de behandeling in te zetten op het voorkómen van gewichtstoename. Dit kan door het geven van leefstijladviezen en specifiek aandacht te hebben voor gewichtstoename, vóórdat van antipsychotica wordt gewisseld.
AFVALLEN: MOEILIJK, MAAR KAN WEL
Gewichtstoename door medicijngebruik is frustrerend voor zowel de patiënt als de medicijnvoorschrijver. Veel hulpverleners menen dat mensen die zwaarder zijn geworden van een antipsychoticum niet kunnen afvallen. Dat is niet waar, al is het wel heel moeilijk. Zoals afvallen voor iederéén moeilijk is.
BMI EN MIDDELOMTREK
Uit onderzoek blijkt dat het gebruik van insuline, antidepressiva, bètablokkers en corticosteroïden gewichtstoename na de menopauze in de hand kan werken. Hoe meer gewichtsbevorderende medicijnen de vrouwen gebruikten, hoe sterker de toename van BMI en middelomtrek was. Dit gold vooral vrouwen die een antidepressivum of insuline gebruikten of een antidepressivum met een bètablokker combineerden.
MEDICIJNEN: MEER BIJWERKINGEN BIJ VROUWEN
Veel vrouwen blijken vaak last te hebben van ernstige bijwerkingen, omdat ze een te hoge dosis medicijnen te krijgen. Die overdosering ontstaat doordat vrouwen in de grote minderheid zijn als het gaat om proefpersonen bij onderzoek naar medicijnen. Mannen reageren vaak anders op medicatie dan vrouwen.
Door medicatie in dezelfde hoeveelheden voor te schrijven als aan mannen, wordt voorbij gegaan aan het feit dat vrouwen en mannen in diverse opzichten van elkaar verschillen. Daardoor werken medicijnopname en verspreiding in het lichaam anders bij vrouwen.
WAAR MOET U OP LETTEN?
• Stop of verminder uw medicatie nooit zomaar, overleg dit altijd met een arts.
• Lees voordat u medicatie slikt altijd goed de bijwerkingen van het medicijn, zodat u weet waar u mogelijk aan toe bent.
• Besteed extra aandacht aan leefstijlfactoren als voeding, beweging en slaap.
