Colitis Ulcerosa is een ontstekingsziekte van de dikke darm die met zweervorming gepaard gaat
Colitis Ulcerosa en de ziekte van Crohn en worden samen Inflammatoiry Bowel Disease (IBD) genoemd.
Colitis ulcerosa ontstaat door een combinatie van genetische aanleg en omgevingsfactoren. Bij colitis ulcerosa betreffen de genetische variaties vooral genen die een rol spelen bij een goede barrièrefunctie van het darmslijmvlies. De gevoeligheid voor colitis ulcerosa lijkt met name afhankelijk te zijn van een zwakke slijmvliesbarrière.
Bij colitis ulcerosa ontstaat eerst een beschadiging van het darmslijmvlies, in combinatie met veranderingen in de tight junctions. Bij een tight junction zijn van twee cellen de membranen plaatselijk zodanig met elkaar verbonden dat ze een barrière vormen voor allerlei stoffen.
Bij colitis ulcerosa bevindt de ontsteking zich in de dikke darm, beginnend vanuit het rectum. De meest voorkomende klachten zijn rectaal bloedverlies, diarree en pijnklachten. In minimaal 11% van de gevallen treden ook symptomen buiten de darm op, zoals gewrichtsklachten, ernstige leverproblemen en huid- en oogproblemen. Hier zijn genetische factoren van invloed op het ontstaan, maar deze zijn niet bepalend.
Stress draagt bij aan het ontstaan van colitis ulcerosa, omdat stress inspeelt op het zenuwstelsel van de darm.
Bij colitis ulcerosa komen antigenen in de darm direct in het gewone immuunsysteem waardoor een ontstekingsreactie optreed. Een ontstekingsreactie zorgt dan weer voor een verhoogde doorlaatbaarheid van de darm (lossere tight junctions) waardoor er ook in de niet- aangetaste delen van de darm een verstoorde barrièrefunctie is.
De samenstelling van de vetten in de voeding blijkt ook een hele belangrijke rol te spelen bij colitis ulcerosa. Beperking van linolzuur in het dieet lijkt daarom sterk aan te bevelen.
Ook is er mogelijk een verband met het eten van aardappelen. In aardappelen komen van nature de glycoalkaloïden solanine en chaconine voor. Deze alkaloïden leidde tot schade aan de barrière in de darm van muizen die gevoelig waren voor het ontstaan van IBD. In een studie werden doseringen gebruikt die overeenkomen met de menselijke voeding.
De auteurs van deze studie merken op dat IBD meer voorkomt in landen waar aardappelen worden gegeten, en dat bakken of frituren van aardappels deze glycoalkaloïden concentreert.
Bij complicaties of onvoldoende reageren op de medicatie is chirurgisch ingrijpen bij colitis ulcerosa noodzakelijk. Vaak wordt de hele darm verwijderd, waarna van het laatste deel van de dunne darm een pouch wordt geconstrueerd die op de anus wordt aangesloten.
Oxidatieve stress is de celbeschadiging in verband met de chemische reactie tussen vrije radicalen en andere moleculen in het lichaam.
Oxidatieve stress wordt in verband gebracht met IBD, zowel in het ontstaan als het beloop van deze aandoeningen, als ook met het vaker optreden van kanker bij colitis ulcerosa.
Onderzoek heeft aangetoond dat ook in een rustige fase de hoeveelheid antioxidanten (carotenoïden, vitamine C) in het bloed bij personen met IBD verlaagd is ten opzichte van gezonde proefpersonen, ook als de voedingsstatus normaal is.
De laatste paar jaar is er onderzoek gedaan naar de effecten van probiotische stammen op de barrièrefunctie van het slijmvlies. Stammen die een aangetoond positief effect hebben op de barrièrefunctie zijn:
– Lactobacillus rhamnosus GG
– Lactobacillus acidophilus LA-5
– Bifidobacterium lactis BB-12
– Staphylococcolitis ulcerosas thermophilus TH-4
– Bifidobacterium infantis BB-02
Bij colitis ulcerosa treedt bij gebruik van omega-3 vetzuren in de vorm van visolie in 70% van de gevallen een verbetering op. In 50% van de gevallen kan men toe met een lagere dosering prednison. Er worden dan wel dagelijks 15(!) capsules visolie gebruikt, gedurende 8 weken. Een gecoate capsule met visolie werkt het beste. Deze zorgt voor een meer lokale werking van de olie.
GLA bevat een aantal ontstekingsremmende en barrièrefunctie- bevorderende eigenschappen die, gecombineerd met de ervaringen in de praktijk, van GLA een belangrijk hulpmiddel maken bij tal van ontstekingen in huid en slijmvliezen.
De afgelopen jaren is ontdekt dat vitamine D op een aantal belangrijke punten invloed kan uitoefenen op de barrièrefunctie en ontstekingsprocessen in de darm. Het stimuleert de vorming van tight junctions en de genezing van het darmslijmvlies.
Een studie laat zien dat bij 34.6% van de kinderen en jongeren met de ziekte van Crohn of colitis ulcerosa een ernstig tekort aan vitamine D bestaat. In deze studie was de grenswaarde voor een tekort 37.5 nmol/l, terwijl een waarde van 50 of zelfs 80 nmol/l als optimaal wordt gezien.
Twee plantaardige stoffen met antioxidanteigenschappen, Ginkgo biloba-extract en geelwortelextract zijn uitgebreider onderzocht, met positieve resultaten.
Meerdere studies hebben een positief effect aangetoond van Ginkgo biloba-extract bij ratten. In een recente studie werd gevonden dat toedienen van Ginkgo biloba in een dosering, overeenkomend met een orale dosering van 120-240 mg Ginkgo biloba-extract bij een mens, in staat was chemisch geïnduceerde colitis bij muizen te voorkomen en te genezen. In de enige (kleine) studie bij mensen leidde gebruik van Ginkgo biloba-extract tot remissie van colitis in 33% van de gevallen.
Remmen van ontstekingsreacties en verbetering van de slijmvliesbarrière zijn de belangrijkste punten waarop voedingsinterventie en voedingssupplementen kunnen ingrijpen, om zo de vicieuze cirkel van ontstekingsreactie en slijmvliesbeschadiging te doorbreken.
Een dieet met veel suikers, weinig vezelstoffen en weinig rauwe groenten en fruit, veel verzadigde vetten en fast food vergroten het risico op IBD. Een mediterraan dieet met veel vezels, groenten, fruit, vis, olijfolie, granen en noten verlaagt dit.
