de Heilige, die in de R.-K. kerk als patrones der toonkunst vereerd wordt, leefde in de eerste helft der 3e eeuw na Chr. te Rome, waar zij in 230 den marteldood stierf. De legende verhaalt, dat C. tegen haar zin door hare ouders met een Heidensch jongeling, Valerianus, verloofd was.
Zij smeekte haren bruidegom haar niet te naderen, daar een engel haar onschuld beschermde en verwees hem, om zich van de waarheid te overtuigen naar den Bisschop Urbanus door wiens toedoen hij tot de leer van Christus werd bekeerd. C. had haar leven kunnen redden zoo zij de heidensche godheid offers had willen brengen; dit weigerde zij echter. De beul die haar moest onthoofden kon haar hoofd niet van het lichaam scheiden en eerst drie dagen later stierf zij. De reden, dat de H. Caecilia door de Katholieke Kerk tot patrones der heilige muziek verheven werd, is niet in de omstandigheid te zoeken, dat zij zich ten opzichte van de toonkunst bijzonder verdienstelijk heeft gemaakt, maar is een gevolg van het feit, dat zij zooals het in de Antiphoon Cantantibus organis wordt uitgedrukt, haar geest en hart aan de wereldlijke klanken, die haar bij het binnentreden van de woning van haren bruidegom tegemoet klonken, onttrok, onder het zingen van hemelsche gezangen en zoodoende naar de harmonie van haar hart met dat van haar Hemelschen bruidegom streefde. Haar herinneringsdag is 22 Nov. en er worden nog jaarlijks te harer eere op vele plaatsen (vooral in Engeland) muziekfeesten gegeven, waarvoor belangrijke componisten (o.a. Purcell, Händel) bijzondere feestmuzieken geschreven hebben. Men zie verder Dom Guéranger S. S. (1875), P. A. Kirsch, Die Heilige C, (1901). Ook vele muziekvereenigingen voeren den naam C.; de oudste is wel die door Palestrina te Rome werd gesticht en oorspronkelijk een soort orde was met vele pauselijke privileges; in 1847 heeft Pius IX er het karakter van Academie aan gegeven en nog maakt hij zich voor de kerkmuziek zeer verdienstelijk. Hier te lande bestaat de Maatschappij C.
