Monumenten in Nederland: Zuid-Holland

Ronald Stenvert, Chris Kolman, Saskia van Ginkel-Meester, Elisabeth Stades-Vischer, Sabine Broekhoven en Ronald Rommes (2004)

Gepubliceerd op 02-01-2020

Rijkskantoren in 's-Gravenhage

betekenis & definitie

Rijkskantoren. Begin 17de eeuw liet raadspensionaris Anthonie Duyck twee huizen samenvoegen tot een breed hoekpand, waarvan de gevel rond 1755 is gewijzigd en sinds 1867 de Algemene Rekenkamer (Lange Voorhout 8) huist.

De achtervleugel aan de Kleine Kazernestraat (1867-'71; verhoogd 1902) werd in 1884 uitgebreid met het zogeheten Grootboek. Dit door C.H.

Peters ontworpen bouwdeel toont een combinatie van neogotische en neorenaissancevormen en is voorzien van terracottadecoraties. De Rekenkamer is in 1993-'97 fors uitgebreid naar ontwerp van A.E. en H. van Eyck.Verder kent Den Haag diverse vroeg-20ste-eeuwse rijkskantoren, die inmiddels een andere kantoorfunctie of een woonfunctie vervullen. Ontworpen door D.E.C. Knuttel is de voorm. Algemene Landsdrukkerij (Fluwelen Burgwal 36-54; 1906-'08) met een groot tegeltableau van de Haagse porseleinfabriek Rozenburg. Terracotta-tableaus heeft het voorm. kantoor van het Centraal Bureau voor Statistiek (Oostduinlaan 2; 1920), een traditionalistisch ontwerp van H.Th. Teeuwisse.

Ontworpen door G.C. Bremer (gewijzigd plan van M.J. Granpré Moliere) met een traditionalistische hoofdopzet en een vormgeving in Nieuw Historiserende stijl is het voorm. kantoor van de Centrale Directie van de P.T.T. (Kortenaerkade 11; 1920). Dit grote U-vormige gebouw is via een gemetselde luchtbrug verbonden met het nog grotere kantoorpand Kortenaerkade 12 (1923; G.C. Bremer). De bouwsculptuur is van J. van Lunteren.

P.F. Bordes ontwierp het voorm. hoofdkantoor van de Postcheque en Girodienst (Spaarneplein 1-2; 1920-'24) met terracottadecoraties en subtiel gedecoreerde natuurstenen gevelbeëindiging. Begin jaren dertig verrees het zakelijk-expressionistische kantoor van de Rijksgebouwendienst (Van Alkemadelaan 2), dat nu de sectie Telecommunicatie en Post van het ministerie van Verkeer en Waterstaat herbergt.