Monumenten in Nederland: Zuid-Holland

Ronald Stenvert, Chris Kolman, Saskia van Ginkel-Meester, Elisabeth Stades-Vischer, Sabine Broekhoven en Ronald Rommes (2004)

Gepubliceerd op 02-01-2020

De (Herv.) Grote Kerk in Vlaardingen

betekenis & definitie

De (Herv.) Grote Kerk (Markt 63) is een driebeukige hallenkerk met vijfzijdig gesloten koor en een forse toren van drie geledingen met een deels opengewerkte lantaarn. Ter plaatse van een oudere kerk werd in 1156 een hoogte opgeworpen, waarop een romaanse tufstenen kerk verrees.

Van deze kerk met 14de-eeuws driebeukig schip resteert niets. Het romaanse koor werd rond 1440 gesloopt voor de bouw van een gotisch koor met zijkoren en na de stadsbrand van 1574 bleven van deze koren slechts restanten bewaard.

Het herstel van de kerk volgde in 1592. De zuidbeuk van het schip werd in 1643 herbouwd en in 1665 volgde de herbouw van de noordbeuk.

Na afbraak van de oude torenresten (1743) kwam in 1744 een westelijke uitbreiding met toren tot stand naar ontwerp van Daniël van Stolk. Inwendig worden de met houten tongewelven gedekte beuken gescheiden door toscaanse zuilen.

Enkele van deze 18de-eeuwse zuilen verdwenen bij een in 1865 uitgevoerde interieurwijziging, maar dit is ongedaan gemaakt bij de kerkrestauratie van 1967-'70, waarbij men verder de vensters heeft voorzien van bakstenen vorkmontants. Tot de inventaris behoren 16de-eeuwse grafzerken (koor), gildenborden van de timmerlieden (1612) en de kuipers (1613), een grafmonument voor baljuw Pieter Reael († 1701) en een door H.F.C.N.

Camp ontworpen vroegneogotische preekstoel (circa 1845) afkomstig van de Haagse Willemskerk. Het orgel met rococo-snijwerk werd in 1763 door P. van Peteghem gebouwd voor de abdijkerk van Baudeloo (B) en 1819 overgebracht (toen uitgebreid door A.

Meere; gerestaureerd 1971-'73).